“We suffer more often in
imagination than in reality.”
Seneca
Constant gestrest
Als je je vaak druk maakt om allerlei kleine dingen, dan ervaar je constant stress. Je continu druk maken voelt niet prettig. En als je goed kijkt ontdek je al snel dat je er ook bijzonder weinig mee bereikt.
Waarom? Omdat het leven zich slecht laat controleren. Je hebt niet zoveel controle op de wereld om je heen. Je hebt vrijwel geen controle op de mensen in je leven. Je hebt zelfs maar beperkte controle over jezelf.
Want als je echt controle over jezelf had, dan zou je wel altijd doen wat je van plan was. Dan zou je nooit boos worden, nooit ongezond eten en nooit uitstelgedrag vertonen. Maar dat doe je wel – dus blijkbaar heb je er niet altijd zoveel over te zeggen.
Best gek, maar ook heel bevrijdend.
De wereld is niet zoals je wilt dat ze is
Oké – dus je maakt je vaak druk om kleine dingen. Je hebt allerlei voorkeuren en verwachtingen over hoe het leven zou moeten zijn. Je wilt heel graag dat het leven loopt zoals jij het voor ogen hebt.
Er is alleen één probleem: dat gebeurt zelden.
Jij wilt dat je dochter haar kamer opruimt, maar de kamer wordt niet opgeruimd. Je wilt dat je collega je een compliment geeft, maar ze snauwt je af. Je wilt dat de dame in het restaurant dat specifieke tafeltje bij het raam reserveert, maar je krijgt het tafeltje naast het toilet.
En het verschil tussen wat jij wilt en wat waar is veroorzaakt stress. Je ziet ineens heel duidelijk dat het leven niet uitpakt zoals jij zou willen. En je beseft dondersgoed dat je er bijzonder weinig over te zeggen hebt. Dat de situatie buiten jouw controle ligt.
Maar je brein heeft een plan. Want accepteren dat je geen controle hebt is geen optie – want dan blijkt namelijk dat je je al die tijd helemaal voor niets druk hebt gemaakt. Dat al die stress overbodig en onnodig was. En dat voelt te stom voor woorden. Dus ontstaat er een andere oplossing: je gaat piekeren.
Kunstmatige controle
Piekeren geeft je het gevoel dat je controle hebt over zaken waar je geen controle over hebt. Misschien herken je dit wel:
- Een gedachte die je stress geeft komt keer op keer terug.
- Je ziet allerlei beelden van hoe er allemaal kleine en grote ellende zal ontstaan.
- Je repeteert die ellendige situatie tientallen keren in gedachten. Je repeteert wat je zult zeggen. Je voelt zelfs al wat je zult voelen.
- Doordat deze gedachten constant terugkomen, voel je je constant een klein beetje gestrest.
- Je hebt het idee dat je deze gedachte niet mag loslaten. Want als je dat zou doen, dan gaat alles mis.
- Je denkt dat je – puur door deze ellende te laten circuleren in je hoofd – de situatie kunstmatig onder controle kunt houden.
Het leuke is natuurlijk dat het rondwalsen van die ellende in je hoofd helemaal niets verandert aan de situatie. Maar het verandert wel van alles aan je humeur.
Je voelt je gespannen. En die spanning zorgt voor een ongeduldige, ontevreden en ongelukkige houding. Je voelt je sneller vermoeid en het leven voelt sneller overweldigend. Je ontwikkelt tunnelvisie – want dat is wat stress doet. Je voelt je slachtoffer van de situatie.
Je komt in een neerwaartse spiraal, waardoor de situatie daadwerkelijk moeilijker gaat voelen. Omdat jij jezelf verzwakt met al deze negatieve bagage. Omdat je brein tientallen kleine zaken probeert te controleren die niet te controleren zijn.
Hoe je uit deze beerput klimt
Een paar dingen. In de eerste plaats is het belangrijk om in te zien dat je veel minder controle over je leven hebt dan je denkt. Kijk maar:
- Alles wat gebeurd is ligt buiten je controle. Het verleden laat zich niet veranderen doordat jij paniekerig doet.
- Het gedrag van andere mensen ligt redelijkerwijs buiten je controle. Ja – je kunt je eindeloos bezighouden met manipuleren, (passief) agressief gedrag, met chanteren of dwingen. Maar uiteindelijk is je invloed minimaal en het rendement erg laag.
- Het moment, dit moment, is precies zoals het is. En niet anders. Je kunt iets doen om het volgende moment anders te maken. Maar nu is alles zoals het is – daar doe je niets aan.
- Je hebt geen controle over je gedachten. Gedachten melden zich niet eerst bij de receptie, ze walsen gewoon je waarneming binnen. Als je wel controle zou hebben over je gedachten dan zou je ervoor kiezen om geen negatieve dingen meer te denken. Maar dat kan niet.
Wat kun je dan wel doen? Je kunt er zelf voor kiezen of je je gedachten wel of niet gelooft. Je kunt ervoor kiezen om niet constant op die dwangmatige gedachten in te gaan maar ze rustig te laten passeren.
Want jij bent niet je gedachten. Jij bent datgene wat de gedachten waarneemt. Je bent niet de wolken aan de lucht. Je bent de blauwe lucht waarin de wolken drijven.
Zodra je dit begint in te zien, wordt het steeds makkelijker om je minder druk te maken over kleine (en grote) dingen. Want je begint te zien dat je je niet druk maakt om de gebeurtenis, maar om de gedachtenspiraal die daarna wordt geactiveerd.
Je maakt het drama zelf
Jij maakt je eigen drama. Dat is misschien even slikken als je het voor het eerst beseft. Maar vervolgens is het heel fijn, want het betekent ook dat jij zelf het drama kunt stopzetten.
Dat je je drama kunt doseren alsof je de volumeknop hebt gevonden.
Dit is precies waar ik in mijn tweede boek nog veel dieper op in ga. Maar voor nu zou ik zeggen: durf te ontspannen. Durf aan jezelf te bewijzen hoe weinig controle je daadwerkelijk hebt.
- Zie dat je geen andere optie hebt dan acceptatie.
- Accepteer dat het verleden niet kan worden veranderd.
- Accepteer dat het leven zich niet druk hoeft te maken over wat jij wel en niet wilt. En dat het ook niet bezig is met wat jij bestempelt als ‘goed’ en ‘slecht’ of als ‘logisch’.
- Zie hoe je jezelf gek maakt door te geloven in die drukmakende controlerende gedachten.
- Adem in, adem uit. Ontspan. Begin met mediteren en laat de stress rustig afbouwen.
Piekeren is een effectieve manier om constant een gevoel van haast, stress en angst te ervaren. Het is ook een geweldige manier om ’s nachts zwetend wakker te worden en het gevoel te hebben dat je wordt overspoeld door het leven.
Als dat de dingen zijn die je zoekt – perfect.
Als je, net als ik, liever relaxed leeft en je dagen graag vult met dankbaarheid en ontspanning – dan werkt het minder goed. In dat geval helpt het om te ontspannen, te accepteren en te waarderen wat er is. Het helpt om te zien dat dingen pas een probleem zijn wanneer jij je bezighoudt met problematische gedachten.
Het voelt beter omdat het waar is. In tegenstelling tot al die stressvolle gedachten die je het gevoel geven dat je leven vol ellende zit.
Ontspan, laat los, accepteer. Als een leven vol rust, dankbaarheid en liefde voor dat wat is je niet bevalt, kun je altijd nog teruggaan naar piekeren. 😁
Leren accepteren en loslaten


Door beter te worden in accepteren en loslaten ervaar je meer innerlijke rust, blijdschap en richting in je leven.
In deze compacte cursus laat ik zien waarom accepteren makkelijker is dan je denkt. Aan de hand van tips en een praktisch stappenplan lukt het ook jou om obstakels te accepteren en los te laten.
Doe je mee?
Reacties
Dankjewel voor dit artikel, net wat ik nodig had om de maandagmorgen te beginnen.
Heerlijk duidelijk uitgelegd met leuke quotes.
👍🏼
Dankje Jelle, weer een schitterend artikel dat zo goed aansluit met waar ik momenteel mee bezig ben, dat het bijna creepy is, haha. Heel leerzaam! Ik ga ermee aan de slag. :)
Hoi Jelle, Ik ben volledig afgekeurd a.g.v. een aantal psychische aandoeningen. Ik probeer steeds toch dingen te doen die ik echt leuk vind. Maar steeds protesteert dan mijn lichaam. Krijg vooral veel pijn in mijn onderrug. Geprobeerd dat te negeren en doorgaan. Toen moest ik plat. Is zo frustrerend. Hoe kan ik dan toch meer posiviteit voelen? En dingen loslaten?
Hoi Marle, bedankt voor je reactie. Ik begrijp dat dit een hele moeilijke situatie voor je moet zijn. Ik heb geen beeld van je situatie en ben geen psycholoog of arts, dus ik kan je geen specifiek advies geven. Wel zou ik je willen uitnodigen om te onderzoeken wat er zou gebeuren als je de situatie zou omarmen zoals ze is. Stel je voor dat je je huidige beperkingen volledig zou omarmen zoals ze zijn – hoe zou je je dan voelen? Hoe zou je je voelen als je niet langer zou verlangen dat de situatie anders was? Hoe zou je je gedragen?
Acceptatie helpt je ontspannen en openen naar de realiteit, hoe ze er momenteel ook voor staat. Als je er niets aan kunt veranderen, spaar dan je energie en richt je aandacht op de dingen waar je wel invloed op hebt. Zo behoud je je kalmte en je kracht. Vanuit die basis wordt het mogelijk eenvoudiger om positiviteit te voelen. Sterkte! 💛
Heerlijk geschreven, heel waar en precies waar ik net een podcast van Mind Valley van
Srikumar Rao over heb beluisterd. Wat geeft dat een rust en ruimte om je te realiseren dat je nauwelijks of geen controle over zaken hebt. Het helpt mij echt om dit te onthouden en dat voor een geboren en getogen piekeraar! Dank je wel!
Praktisch en toch verhelderend. Bedankt voor je artikel. Ik vind de volgende zin enorm sterk:
“Als je wel controle zou hebben over je gedachten dan zou je ervoor kiezen om geen negatieve dingen meer te denken. Maar dat kan niet.”
Duidelijk: kan niet. Ik probeer vooral mijn gedachten te te accepteren. Soms klopt het, soms niet. Nu schrijf ik dit eenvoudig in een reactie, in de praktijk kan het een uitdaging zijn. Soms verlies je, waarvoor geldt: acceptatie. Door te accepteren krijg ik meer rust.
Ik heb je boek zojuist besteld. Morgenavond een momentje pakken op de bank. Ik ben op het moment met een mentale ontdekkingsreis bezig. Balans en rust zoeken.
Geweldig je hart versterkende en mooie voorbeelden. Dank voor je jarenlange terugkerende opbouwende verhalen Jelle, we gaan de dag weer vol vertrouwen en levensvreugde tegemoet
Wat mooi en waar zeg! Ik kan het niet genoeg lezen. Jouw tekst activeert mij om door te gaan met accepteren, mediteren en bij het moment van nu proberen te blijven.
Dank je wel Jelle, fijne dag.
Jelle,
Met de voorbeelden in het blok : Er is een probleem, het gebeurt zelden.
Daar is volgens mij iets anders aan de hand. Het zijn verwachtingen of wensen waarbij een ander betrokken is. De ander moet iets doen, dat komt veelal niet uit. Derhalve een teleurstelling met alles wat dat weer doet.
Hoi Jelle, bedankt voor deze opsteker! Precies wat ik nodig heb. Ik heb soms het gevoel dat ik tegen de stroom in zwem of me vast wil houden aan de oever van de stromende rivier, metafoor voor het leven (houvast/controle wil houden) Loslaten, accepteren dat ik geen controle heb, en stoppen met dat vermoeiende gepieker. We weten het wel maar goed om weer even je tips te lezen. Oefening baart kunst en een fijn(er) leven :)
Bedankt voor je artikel Jelle, is helemaal waar wat je schrijft. Toch is het lastig om die gedachtenmolen gewoon te laten voor wat ie is, je wordt zo makkelijk meegezogen in doemgedachten. Wat vind jij van de helingsmethode ho’oponopono, ken je het? Als je het niet kent zou ik jou zeker aanraden er eens over te lezen. Het ligt sterk in lijn met je artikels rond zelfacceptatie, zelfliefde en dankbaarheid voor wat is. Bedankt voor je schrijfsels! Groeten Vincent
Dankjewel Jelle , is weer een mooi stukje waar ik en vele anderen wat aan hebben .👍🌞
Ach, wat een heeeeerlijk verhaal! Ik ken wel huiluh. ;) Ik word er zo rustig van! Thank you!
Bedankt voor je fijne artikel. Het klinkt zo motiverend om iets aan mn eigen situaties te doen…of muist niets maar gewoon loslaten.
Ik heb veel moeite met situaties met collega’s op werk los te laten. Waarnemingen die ik niet begrijp, dominantie dat mij overroeld en me laat piekeren, situaties die ik niet kan oplossen omdat het mijn positie niet is…spanningen… Loslaten en accepteren zal hopelijk snel een keer lukken. Ik ervaar hierdoor veel stress wat ik niet los kan laten. Maar wie weet groei ik elke dag weer een stukje.
Ik kijk uit naar je boek, Jelle!
“Je kunt er zelf voor kiezen of je je gedachten wel of niet gelooft.” Hier ben ik het dus niet mee eens. Of je iets gelooft of niet is geen keuze die je even door een bewuste beslissing kunt veranderen. Je hoeft niet met alle gedachten (ook die waarin je gelooft) iets te doen, maar geloof van gedachten is mijns inziens meer een perceptie/ervaring dan een beslissing.
P.S Seneca is en Romein dus een beetje raar om die quote in het Engels te geven (is net zo goed een vertaling als het Nederlands zou zijn) Verder blijf ik fan van je site.
Een gouden raad die ik kreeg van een vriendin:
Delete and Refresh
Mooi artikel Jelle! Precies wat ik nodig heb. Dankjewel.
Zoveel reacties, zoveel mensen die tegen hetzelfde aanlopen. Waar is het mis gegaan was dit vroeger ook zo extreem? Of praten we er meer over nu internet er is en het meer geaccepteerd wordt?
Zelf loop ik nu ook tegen de muur op ik ben nog jong en wil, maar sinds een maand houd mijn lichaam er mee op. Veel last van maag en darm klachten en ze kunnen niets vinden. Nu zit ik thuis en voelt het alsof ik afhankelijk ben van mijn baas van het inkomen en misschien straks wel van uwv als ik mijn baan verlies.
Ik ga nu hulp zoeken iets wat ik veel eerder had moeten doen.
Merci Jelle, voor alles wat je schrijft, echt vet! 😊🤩
Dit stuk kwam weer heel erg op het goede moment. Dankjewel Jelle! Net je boek besteld :)
Wat een geweldig en verhelderend artikel weer.
Het is ondermeer belangrijk om bij jezelf te blijven.
Dit is echter best nog wel behoorlijk complex.
Helemaal nu veel situaties etc in deze samenleving steeds grimmiger lijken te zijn geworden.