Klinkt niet verstandig? Je bent niet je gedachten - hoe ik leer minder te denken

Jelle Hermus

Oprichter van soChicken en het Broednest. Jelle maakt een leuker leven graag zo simpel mogelijk. Hij is gepassioneerd over vooruitgang, duurzaamheid, reizen, technologie en broccoli.

“What a liberation to realize that
the ‘voice in my head’ is not who I am.”
Eckhart Tolle

Ik leef meestal in m’n hoofd

In mijn hoofd is het meestal gezellig druk. Niet eens op een vervelende manier hoor. Vaak ook op een manier die me best blij maakt. Dan voel ik me geïnspireerd en heb ik allerlei ideeën en plannen. Maar zelfs dit soort drukte is niet altijd zo fijn als het lijkt.

Waarom niet?

Omdat leven in je hoofd vermoeiend is. Het kost veel energie. En niet alleen dat – het maakt ook onrustig en gestrest.

Constant vol ideeën zitten is helemaal niet zo leuk als het klinkt. Een beetje zoals constant verliefd zijn ook niet wenselijk is. Doodvermoeiend. Gedachten maken het leven meestal ingewikkelder, drukker en minder leuk.

Ik schreef het al vaker en ik schrijf het hier nogmaals: jij bent niet je gedachten. Gedachten komen en gaan, meer niet. En de gedachten die je hebt zijn niet de waarheid. De waarheid is iets heel anders, iets veel rustigers.

Denken als gereedschap

Kijk – ik ben niet anti-denken. Denken is onwijs waardevol. Het helpt ons om allerlei toffe dingen te doen. Zoals boeken schrijven, levens verbeteren en voorkomen dat ons leven een chaos wordt.

Dus tot dusver allemaal prima. Denken helpt. Sterker nog – je zou kunnen stellen dat veel mensen hier eens de tijd voor zouden moeten nemen. Eens goed moeten nadenken over hun leven – dan zou het een stuk beter worden!

Denken is een krachtig gereedschap. En omdat het ons in bepaalde gebieden zo goed helpt, hebben we geleerd om dit gereedschap te gebruiken voor alles. Want als denken zo goed werkt bij het oplossen van problemen, dan werkt het vast ook goed voor alle andere dingen.

En daar gaat het dus verkeerd. Toen ik voor het eerst ging samenwonen moest er flink geklust worden. En mijn vader leerde me toen een hele belangrijke les: gebruik het juiste gereedschap voor de juiste klus.

• Een kruiskopschroef draai je er het beste in met een kruiskopbitje.
• Een beitel is niet bedoeld om een deur te raspen.
• Een schroefboormachine is niet hetzelfde als een klopboor.
• Een decoupeerzaag is vaak geweldig, maar soms is een handzaag beter.
• Etc.

En zo is het ook met denken: soms is denken het beste gereedschap, en vaak ook niet.

Piekeren heeft me nooit iets gebracht

Laatst lag ik in bed. En er werd nagedacht. Over allerlei dingen. Over soChicken, het uitstippelen van een vakantie nu we met z’n vieren zijn, kleine dingen die ik moet regelen. Het bleef maar ratelen.

En die gedachten voelden zo nuttig. Het voelde alsof ik iets bereikte door over deze dingen na te denken. Alsof ik beter af ben met deze gedachten in mijn hoofd.

Maar toen realiseerde ik me iets heel simpels: ik ga nu niet mijn bed uit om aan deze dingen te werken. Ik ga ze niet opschrijven. Ik ga ze niet uitwerken. En ik ga ze zeker niet onthouden, want ik ben straks bewusteloos en wie weet hoe ik morgen ontwaak.

Ik realiseerde me ineens dat dit piekergedrag helemaal nergens toe leidt, behalve mij uit mijn slaap houden. En dat is vreemd – want slapen is het enige wat ik nu daadwerkelijk wil doen en redelijkerwijs kan doen.

Dus op dat moment liet ik het los, en viel ik rustig in slaap.

Niet leven in je hoofd

We denken allemaal constant. Het is het standaard uitgangspunt. We hebben een stemmetje in ons hoofd dat constant ratelt. Een stemmetje dat ons leven voorziet van ‘ondertiteling’.

Laatst liep ik naar buiten en het was fris. Mijn lichaam voelde duidelijk dat het fris was, want het gaf een rilling. En daarmee is de kous af, zou je denken. Maar nee – dat stemmetje in mijn hoofd vond het nodig om nog even te zeggen: “het is fris”.

Ja. Waarom het gebeurt? Geen idee. De frisheid was al waargenomen. Er was geen twijfel over. Maar blijkbaar vond het stemmetje het nodig om er nog even iets over te zeggen.

En zo gaat het maar door. Je moet er maar eens op letten. Er zit een soort verteller in je hoofd die constant praat. En niet alleen dat – er wordt ook constant vastgeklampt aan gedachten die voorbij waaien. Alsof die gedachten heel belangrijk zijn. En het houdt nooit op.

Totdat het wel ophoudt natuurlijk. En dat is wanneer je stopt met leven in je hoofd.

En dat is het moment waarop je je ineens realiseert dat dat stemmetje in je hoofd je vooral onnodig druk maakt. En dat het leven beter is als je het denkgereedschap enkel gebruikt wanneer er over iets gedacht moet worden, en het voor de rest van de tijd gewoon in de gereedschapskist laat liggen.

Leuk – maar hoe doe je dat dan?

Nou – laten we beginnen bij een heel belangrijk inzicht: het is niet mogelijk om te stoppen met denken. Je hoofd leegmaken is een futiele bezigheid – alsof je de zee probeert leeg te scheppen. Het kan niet.

Gedachten komen, daar heb je geen controle over. Het hart pompt, de ogen zien, de oren horen, de nieren maken urine, je zweetklieren zweten, je darmen verwerken je voeding – en je brein maakt gedachten.

Er is geen controle. Er is niet te zeggen wat je volgende gedachte zal zijn, en hoeveel gedachten er zullen volgen. Je kunt dit voor jezelf checken. Probeer eens een minuut nergens aan te denken – dat lukt niet. Want net als het je lukt dan zeg je tegen jezelf: ”Hé! Het lukt!” – en dat is dus een gedachte.

Dus dat is het eerste inzicht: gedachten zijn er, daar heb jij niets over te zeggen.

Oké – en verder?

We kunnen accepteren dat we ons hoofd niet leeg kunnen maken. Dat scheelt weer een project.

Wat wil je dan doen? Simpel: je wilt minder waarde hechten aan de gedachten die voorbij komen. Je wilt onderscheid maken tussen het opmerken van een gedachte, en de inhoud van de gedachte.

Dus: ja, er is een gedachte. Punt.

Je wilt je niet laten meeslepen door de inhoud van die gedachte. Je wilt simpelweg erkennen dat er een gedachte is, meer niet.

Dus ik kan nu ineens denken: Ik moet eens gaan stofzuigen. De gedachte is er – daar is niets mis mee. Daar kan ik niets aan veranderen. Maar ik hoef er niet op in te gaan. Ik kan gewoon erkennen: dit is een gedachte, en meer niet.

Gedachten zitten vol met onzin. En als je veel in je hoofd leeft, dan ben je constant bezig met de onzinnige inhoud van je gedachten. Dan komt er een gedachte over stofzuigen langs en ga je er dieper op in:

• Ja, ik heb al vier dagen niet gestofzuigd.
• De huiskamer is viezig.
• Het toilet moet ook gedaan worden.
• M’n moeder doet het toilet drie keer per week.
• Je ziet herinneringen van je moeder
• Ze is bijna jarig.
• Ik moet even iets voor d’r uitzoeken.
• Je visualiseert de webwinkel.
• Ik ga ook nog dat boek bestellen.
• Ik heb ook nog dat kookboek besteld.
• Ik wil daar iets uit maken, misschien vanavond.
• Maar waar heb ik trek in?

En dan ontvang je een appje op je telefoon en ben je afgeleid.

Je kunt jezelf afvragen: maakt al dit geratel mijn leven beter? Ik zeg van niet. Als er moet worden gestofzuigd doe je dat wel, daar hoef je niet steeds over na te denken.

En zo is het met meer dingen in je leven. Als je maar hard nadenkt voelt het alsof je nuttig bezig bent. Maar in werkelijkheid verkwansel je je energie, en vliegt het leven ondertussen aan je voorbij.

Wat kan ik eraan doen?

Simpel – doe het komende uur je best om gedachten te labelen.

Dus steeds als je een gedachte opmerkt zeg je in jezelf “gedachte”. Dat is alles.

Als je dat een tijdje doet, begin je te zien dat je veel meer ruimte en vrijheid hebt dan je dacht. Dat gedachten blijven komen, maar dat je er niet mee aan de slag hoeft te gaan. En dat ondertussen het leven gewoon doorloopt.

Sterker nog – het leven loopt beter. Omdat je meer rust voelt en meer mindfulness ervaart. Er blijft meer energie over om het leven echt te ervaren zoals het is, in plaats van er constant beelden van te maken in je hoofd.

Je bent niet je gedachten. Je gedachten zijn niet zo belangrijk. En je hoeft niet op je gedachten in te gaan. Je kunt ze laten komen en gaan – als wolken aan de lucht – zonder dat je ermee worstelt. Oefen er maar eens mee, het is best bijzonder. Ik oefen met je mee. ✌🏻

Onrustig en opgejaagd gevoel verminderen

Een onrustig en opgejaagd gevoel kan je leven goed verpesten. Alles voelt moeilijker, stroperiger, je wereld voelt kleiner en het is moeilijk om te ontspannen en simpelweg gelukkig te zijn.

Gelukkig zijn er manieren om dit gevoel snel te verminderen. In deze Bundel behandelen we beproefde methodes om af te rekenen met een onrustig en opgejaagd gevoel.

Gratis deelnemen aan cursus

Deze cursus ontving een gemiddelde waardering van 9,3 door duizenden deelnemers.

Hoe zit jij in je vel? Doe de gelukstest!

Ontdek hoe goed jij in je vel zit. Deze gratis test vertelt je in 2 minuten hoe gelukkig jij bent en welke stappen je kunt zetten om je leven leuker te maken.

Start de test