Zet jezelf in de spotlight
Het zal je niet verbazen, maar zelfreflectie draait om jezelf. Welke keuzes maak je? Hoe reageer je op bepaalde mensen en situaties? Welke gedachten en gevoelens heb je daarbij? Wat werkt wel en wat niet? Wat kan je daarvan leren?
Bij zelfreflectie zet je dus jezelf en je eigen handelen in de spotlight. Niet met de bedoeling om kritiek te geven en jezelf naar beneden te halen – maar om jezelf beter te leren kennen.
Zo ontdek je welke emoties en drijfveren een rol spelen bij de keuzes die je maakt. Je leert ook wat je eigen valkuilen zijn en hoe je die in de toekomst kunt vermijden.
Daarnaast ga je inzien wat jouw gedrag oplevert. Soms handel je vanuit de beste intenties, maar is het resultaat – of de reactie van een ander – totaal niet wat je had verwacht. Zelfreflectie kan dan helpen om de situatie en jouw eigen aandeel daarin beter te begrijpen.
Wat levert zelfreflectie op?
Als je door het leven gaat zonder stil te staan bij wie je bent, wat je belangrijk vindt en waarom je doet wat je doet – dan is de kans groot dat je vroeg of laat vastloopt.
Je voelt je ontevreden en gestrest of je hebt het idee dat je maar niet vooruitkomt in je werk of leven. Om hier verandering in te brengen, heb je zelfreflectie nodig.
Door te reflecteren vergroot je je zelfkennis en kan je je eigen gedrag bijsturen. Zodat weer een stap dichter bij jouw droomleven komt. Misschien kom je er zo wel achter dat je jouw eigen wensen en verlangens veel te lang op de achtergrond hebt gezet.
Zelfreflectie geeft je inzicht in je:
- kwaliteiten en valkuilen
- overtuigingen en principes
- emotionele triggers
- manier van communiceren en het effect op anderen
- drijfveren en motivatie
- wensen en behoeften
- kennis en ervaring – en wat je nog moet leren
Dit helpt je om sterker in je schoenen te staan. Je weet wie je bent en wat je sterke en zwakke punten zijn. Hierdoor ben je minder gevoelig voor kritiek van anderen. Bovendien geeft het je de kans om jezelf te ontwikkelen en doordachte keuzes te maken.
Reflecteren op een specifieke situatie
Er zijn verschillende manieren van zelfreflectie. Een van die manieren is kijken naar een specifieke situatie. Kies bijvoorbeeld een situatie waarvan je achteraf denkt ‘had ik het maar anders aangepakt’.
Deze situatie ga je laag voor laag ‘afpellen’. Start met een beschrijving van de situatie:
- Wat was de concrete situatie? Wat gebeurde er? Wie waren erbij betrokken?
- Wat was jouw aandeel of taak in deze situatie?
- Welke concrete acties heb je ondernomen?
- Wat was het resultaat van deze acties?
Als je dit duidelijk hebt, ga je naar stap 2. Deze stap heeft betrekking op hoe jij de situatie hebt ervaren.Vraag jezelf af:
- Wat ervaarde ik?
- Wat deed ik?
- Wat dacht ik?
- Wat voelde ik?
Waarschijnlijk leveren stap 1 en 2 al waardevolle inzichten op. Nu is het tijd om een stap verder te gaan en te begrijpen wat de samenhang is tussen bovenstaande antwoorden.
- Wat ging anders dan verwacht?
- Welke gebeurtenissen, acties en emoties hebben hiermee te maken?
- Wat betekent dit voor jou? Welke waarde hecht jij eraan en waarom?
- Wat is de kern van het probleem? Of is er juist een positieve wending?
In de volgende stap denk je na over oplossingen of alternatieven, zodat je in de toekomst op een andere manier kan reageren of handelen.
- Wat had je anders kunnen doen? Probeer meerdere alternatieven te verzinnen.
- Wat zijn de mogelijke voor- en nadelen van deze alternatieven?
- Moet je iets doen of leren om de volgende keer op een andere manier te handelen?
- Maak een plan. Wat wil je anders doen? Waarmee wil je oefenen?
Tot slot ga je de bedachte oplossingen of alternatieven uitproberen in de praktijk. Wees hierbij niet te streng voor jezelf. Zie het als een experiment waarvan je kan leren. Houd in gedachten wat je wilt bereiken. Vraag jezelf af:
- Wat is mijn doel?
- Waar moet ik op letten?
- Wat moet ik voorkomen?
- Wat wil ik uitproberen?
Deze manier van reflecteren kan je zien als een doorlopende cirkel. Zodra je bij de laatste stap bent aangekomen en een alternatieve aanpak hebt uitgeprobeerd, kan je de stappen opnieuw doorlopen.
In je dagboek schrijven voor zelfreflectie
Liever op een andere manier reflecteren? Het hoeft niet altijd zo uitgebreid. Regelmatig in je dagboek schrijven is ook een goede vorm van zelfreflectie.
Schrijf op wat er die dag is gebeurd, hoe je je daarbij voelde en welke gedachten je had. Dit helpt je om bewust te worden van je emoties en gedachten. Blader af en toe terug en kijk of je bepaalde patronen herkent.
Ga bij het opschrijven van je emoties verder dan ‘daar word ik vrolijk van’ of ‘dit maakt mij boos’. Vraag jezelf af waarom je voelt wat je voelt. En omschrijf het precies, ook waar je het voelt in je lichaam. Gebruik je dagboek om je gedrag en emoties verder uit te pluizen.
Andere vragen die je jezelf kunt stellen bij reflecteren in je dagboek:
- Waar ben ik dankbaar voor?
- Wat staat mijn geluk in de weg?
- Wat waardeer ik aan mezelf?
- Op welke punten kan ik mezelf verbeteren?
- Wat wil ik graag bereiken?
- Welke stappen kan ik zetten om dichter bij mijn doel te komen?
- Wat is mijn grootste angst?
- Wat heb ik geleerd van fouten uit het verleden?
- Hoe kan ik liefdevoller tegen mezelf praten?
- Wanneer ben ik helemaal mezelf?
- Waar ben ik het meest trots op in mijn leven?
- Wat zou ik tegen mijn jongere zelf willen zeggen?
Onthoud: je dagboek en de antwoorden zijn helemaal voor jezelf. Niemand zal dit ooit lezen, dus je kunt volledig eerlijk zijn en je hoeft je niet anders voor te doen.
Rust, wijsheid en dolle pret
Een simpele journaling (dagboek) gewoonte maakt je hele leven beter.
In deze praktische Broednest Bundel laat ik zien hoe dat zit. Je ontdekt hoe je tijd maakt voor journaling, waarom je je nooit meer hoeft af te vragen wat je dan moet schrijven, hoe je een journaling routine opzet én hoe je het volhoudt - ook in drukke periodes.
We bespreken ook de voor- en nadelen van digitaal versus analoog, en ik deel een lijst met journaling prompts zodat je kunt beginnen met een vliegende start.
Ervaar meer zelfinzicht, wijsheid en persoonlijke groei. Leer patronen herkennen én doorbreken, ervaar meer dankbaarheid en ontwikkel rust met je eigen journal.
Deze cursus ontving een gemiddelde waardering van 9,3 door duizenden deelnemers.
