“Climate change does not respect border;
it does not respect who you are –
rich and poor, small and big.
Therefore, this is what we call ‘global challenges,’
which require global solidarity.”
Ban Ki-moon
In dit artikel...
Klimaatverandering is overweldigend groot
Ja – en hoe meer je je erin verdiept, des te sterker het gevoel je bekruipt dat het allemaal zinloos is. Want ooit was je dolgelukkig met je LED lampen en je wasmachine met A-label. Maar nu besef je dat we er nog lang niet zijn – en dat besef werkt ontmoedigend.
En dat is logisch – ik ben zelf ook al meerdere malen door deze cyclus gegaan. Het ene moment voel ik me hoopvol en sterk, het andere moment lijkt het allemaal zinloos.
En daar wil ik het met je over hebben. Want er is maar één manier waarop we klimaatverandering daadwerkelijk beangstigend maken – en dat is door het bijltje erbij neer te gooien.
Je zorgen over klimaatverandering vormen je sterkste gereedschap. En het is belangrijk dat je je zorgen omzet in krachtige actie. De transitie naar een duurzame samenleving wordt niet gevoed door zonnepanelen of windmolens. Nee.
De energietransitie wordt gevoed door menselijk verlangen en enthousiasme.
Zodra wij opgeven, is de boel opgegeven. Positief blijven en stappen blijven zetten – dat is het meest belangrijk. De energietransitie wordt aangedreven door menselijke energie.
Het is onze verantwoordelijkheid richting onze nakomelingen om hoop te beoefenen. Zélfs als het voelt als ijdele hoop. Zélfs als we voelen dat de ellende ons boven de pet gaat. Zélfs als diersoorten uitsterven, de alpen groen worden en de zeespiegel blijft stijgen.
Zolang wij onze energie hoog houden komen we vooruit.
Ben je klaar voor een positieve spiraal?
Ik leer je de snelle & moeiteloze weg naar een positief leven dat overloopt van blijdschap, rust, balans & betekenis. 🎉
In het Broednest volg je onbeperkt tientallen praktische compacte cursussen. Al meer dan 13 duizend mensen gingen je voor!
Oké – maar hoe blijf ik dan positief?
De weg van hier naar een daadwerkelijke ecologische beschaving is lang. Het is een lange, donkere tunnel en er is voorlopig nog geen licht te bekennen. Het verduurzamen van onze samenlevingen en het omgaan met de gevolgen van de rotzooi die we hebben gemaakt is de grootste uitdaging waar onze soort ooit voor heeft gestaan.
Maar er zijn een hoop redenen om hoopvol en positief te zijn.
- Het bewustzijn dringt steeds verder en dieper door bij meer mensen en in meer bedrijven, overheden en organisaties.
- De kennis over de schade die we hebben aangericht – en de manieren om het te beperken of te herstellen – groeit exponentieel.
- De technologie die we nodig hebben om de transitie te maken wordt met de dag effectiever en goedkoper.
- Wetgeving en verdragen worden elk jaar strenger en doeltreffender.
- Angst, ontkenning en misverstanden worden stap voor stap omgezet in actie.
- Er wordt meer geprotesteerd en overheden en bedrijven worden strenger in de gaten gehouden.
- Bedrijven beginnen in te zien dat het business as usual tijdperk ten einde komt, en beginnen hun verdienmodellen aan te passen.
- Steeds meer mensen komen op het punt dat ze de zorgen niet langer kunnen verdragen, en voelen dat ze iets moeten doen.
Toen ik opgroeide stond het internet nog in de kinderschoenen. Er waren geen mobiele telefoons, nauwelijks windmolens, geen zonnepanelen, nauwelijks recycling, er waren loodzware telefoongidsen en alle auto’s reden op fossiele brandstof. In het nieuws werd niet gesproken over klimaatverandering maar over het gat in de ozonlaag.
Een paar decennia verder staat de wereld er compleet anders bij.
Ik vermeld dit niet om te benadrukken dat ik me erg oud voel sinds ik de dertig ben gepasseerd. Maar om aan te geven dat de wereld erg snel verandert. Dit tempo is de afgelopen jaren alleen maar versneld en zal verder blijven versnellen.
Technologie verandert in een rap tempo, maar het went snel. Hierdoor hebben we altijd het gevoel dat er weinig gebeurt. Maar er gebeurt ontzettend veel. Het verandert in exponentieel tempo. En deze veranderingen bewegen steeds sterker richting duurzaamheid.
Gaat deze verandering snel genoeg? Wel voor sommige dingen, niet voor andere dingen. Zo zal het altijd zijn. En dit is een belangrijk punt dat we moeten leren accepteren: de Aarde is voorgoed veranderd. Het zal nooit meer worden zoals het was – het zal anders worden. Minder wenselijk op veel fronten, veel beter op een hoop andere fronten.
De toekomst is altijd onzeker
Wat de toekomst zal brengen is lastig te voorspellen, zeker met de rappe ontwikkelingen die we als samenleving doormaken. Maar het is duidelijk dat de nabije toekomst in het teken zal staan van verduurzaming van de energievoorziening, gevolgd door het verduurzamen van alle productieketens en het opruimen en herstellen van de schade die is aangericht.
En zelfs als we vanaf nu perfect handelen zal het niet meer worden zoals het was. Dat is hoe het is – dat is de realiteit waarin we leven. Daar kunnen we voor wegrennen, maar we kunnen het ook omarmen als ons uitgangspunt. Want elke stap die we zetten – elk jaar dat we de veranderingen eerder doorvoeren – helpt ons uit die lange tunnel komen in een iets mooiere wereld.
En ik denk dat het essentieel is dat we ons niet verliezen in alle dingen die achter ons liggen. Het is belangrijk dat we vooruit kijken en bedenken wat voor samenleving we voor onze achterkleinkinderen willen achterlaten. Dat we een stip aan de horizon zetten en daar samen naartoe bewegen met positiviteit en een pragmatische kijk op de situatie.
Bijvoorbeeld, een samenleving die:
- Ecologie beschermt, verrijkt en optimaliseert voor het behoud en floreren van leven.
- Technologie gebruikt om levenskwaliteit te verbeteren voor mensen én alle andere aardbewoners.
- Gelijke rechten respecteert voor alle mensen, en rechten toekent aan onze mede aardingen.
- Inziet dat geluk niet schuilt in eindeloze consumptie, maar in het vinden van voldoening door bij te dragen.
- Zijn jeugd opleidt om echte problemen op te lossen, zoals ongelijkheid, armoede, honger, ecologische schade, gebrek aan educatie etc.
- Werkt om mensen (naast hun professionele ontwikkeling) vooruit te helpen in hun persoonlijke groei, zodat er ruimte ontstaat voor meer vertrouwen, rust, liefde en compassie in onze samenlevingen.
Als je weet waar je naartoe beweegt, kun je elke dag opnieuw een kleine stap zetten in die richting. Want we weten allemaal hoe dit werkt: door zelf te veranderen voed je de verandering die je wilt zien in de wereld.
Oké – dus?
Dus het is heel simpel: blijf stappen zetten totdat we uit die tunnel komen. Gewoon doorgaan, positief blijven – stoïcijns blijven bewegen tot we er zijn – tot de transitie voltooid is.
De ellende zal nog een tijdje doorgaan. Maar hoe verder we komen, des te meer deze koers begint af te buigen. En hoe sneller we handelen (hoe sneller jij handelt), des te eerder de nieuwsberichten zullen veranderen.
Zodat we in 2040 hopelijk worden geconfronteerd met nieuwskoppen als:
- Stijging oceanen neemt minder snel toe dan verwacht.
- Sneeuw keert terug op Kilimanjaro en andere hooggebergtes.
- Vanwege de aanplant van honderden miljarden bomen in de afgelopen decennia heerst er dit jaar voor het eerst geen droogte in Azië.
- Hoe deze technologie ontwikkeld voor onze Maan en Mars kolonies ons hielp klimaatverandering te beperken.
- Dankzij slimme technologie en hard werk is deze week het opruimen van de plastic soep succesvol afgerond na tientallen jaren.
- Bio-diversiteit neemt voor het eerst sinds eeuwen toe.
- Nederlandse huishoudens stoten dit jaar voor het eerst geen CO2 uit.
- Hoe honderdduizenden CO2 scrubbers de 20ste eeuw uit de lucht zuiveren.
- Doorbraak in ontziltingtechnologie maakt einde aan waterschaarste.
Als we nu doen wat ons te doen staat kunnen we dit soort goed-nieuws-headlines verwachten over enkele decennia. Volg de stip aan de horizon, simpel.
Het bijltje erbij neergooien heeft geen zin. Nog lang niet. Als je je overweldigd voelt – prima. Maak het dan weer klein voor jezelf.
- Verander je levensstijl.
- Normaliseer nieuw gedrag.
- Verspreid je stip aan de horizon, je droom voor een nieuwe toekomst.
- Gebruik je stemkracht zowel politiek, activistisch als economisch.
- Laat je niet ontmoedigen. De weg is lang, maar alles staat op het spel.
- Gebruik negatief nieuws als uitgangspunt, niet als reden om op te geven.
- Verwácht meer negatief nieuws – de situatie gaat eerst veel slechter worden voordat het beter wordt.
- Werk stoïcijns richting de positieve nieuwskoppen in 2040 en laat je niet meeslepen door de ellende die is veroorzaakt door ons gedrag uit het verleden. We schrijven nu een nieuw verhaal.
We gaan dit doen – dat is duidelijk. Hoe het zal uitpakken, dat is aan ons. En hoe beter wij ons enthousiasme vasthouden, hoe harder we duwen, hoe meer we bijdragen – des te mooier het eindresultaat waarschijnlijk zal zijn.
We kunnen dit. Het is een flinke uitdaging. Maar weet je – onze soort houdt wel van een uitdaging. Sterker nog – onder druk steken we vaak de koppen bij elkaar en krijgen we de meest indrukwekkende dingen voor elkaar.
De transitie is geen sprint maar een marathon. Dus hold your spirits high, want de weg is lang, uitdagend en interessant. Kom op adem tussendoor, verlies jezelf niet in de ellende. Blijf duwen totdat we er zijn.
Het is geen alles of niets, het is een kwestie van doen, zien wat er gebeurt en aanpassen waar nodig. Je bent niet alleen – we doen dit met z’n allen.
Dus laten we stappen zetten. Bedankt voor alles wat je doet en bedankt voor alle vooruitgang die je nog gaat boeken. 💛
Verder lezen?
Goed plan.
- Mijn missie – waarom (en hoe) ik onze samenleving liefdevoller wil maken
- Positief omgaan met klimaatverandering – 5 tips
- Omgaan met een onzekere toekomst – 4 tips
- Groen leven – 3 ongebruikelijk leuke tips (+ video)
- Hoe jij een superheld wordt die de wereld mooier maakt
- 5 redenen waarom ecologisch leven goedkoper is dan je denkt
Positief omgaan met eco-anxiety
Maak je je regelmatig zorgen over de gezondheid van onze planeet? Je bent niet alleen.
In deze cursus onderzoeken we hoe we onze zorgen en stress rondom klimaatverandering en ecologische achteruitgang kunnen omzetten in iets positiefs.
Ontdek hoe je je kalmte terugvindt, je schuldgevoel achter je kunt laten en constructief aan de slag kunt gaan om de problemen stap voor stap aan te pakken. Vanuit liefde en compassie, in plaats van angst en paniek. 💛
Deze cursus ontving een gemiddelde waardering van 8,9 door duizenden deelnemers.
Reacties
Dank je wel Jelle, wat een prachtig artikel om de nieuwe week mee te beginnen! Het is zó belangrijk dat écht iedereen meedoet, en dat we niet alleen maar wachten op elkaar en wijzen naar grote bedrijven en overheden.
Inderdaad een hoopvol artikel om de week mee te beginnen. Heel goed verwoord. Niet bij de pakken neerzitten.
Hoi Jelle. Ik vind het jammer dat jij je ook laat meeslepen door de enorme hype die gecreëerd wordt in de media. Die klimaathysterie is echt een nieuw soort religie. Het is ook niet iets nieuws… Sinds de jaren 70 wordt men al bang gemaakt met doomscenarios en theorieën over het vergaan van de wereld, een komende ijstijd, een gat in de ozonlaag, vergiftigd regenwater, globale opwarming… En nu heet het klimaatverandering. Het is echt zo dat we enorm geïndoctrineerd worden met extreem linkse propaganda over alsmaar smeltende ijskappen, uitstervende dieren, CO2 uitstoot, ect. Maar als ik volgens klimaatactivisten serieus geen kop koffie meer mag drinken omdat dat zou zorgen voor meer CO2 uitstoot, dan ik rustig concluderen dat mensen knetter gek aan het worden zijn.
Voor de duidelijkheid: ik ben voor het milieu. En we moeten ook verantwoordelijk omgaan met de natuur. Afval scheiden, eten bewaren ipv weggooien, afval in de prullenbak ipv op straat, niet onnodig de motor van je auto laten draaien of onnodig lichten in huis aan houden, enz. Maar alles is wel extreem doorgeslagen. Zo erg dat er zelfs jonge kinderen (denk o.a. aan Greta) gebuikt worden om die hele klimaatagenda door de strot te duwen. De intentie van je artikel is prima verder hoor. 👍 Maar teveel op het gebied van klimaatverandering is al achterhaald en steeds meer mensen komen daar nu achter.
Bedankt voor je feedback Erik. Geen probleem dat je er anders over denkt. Als je me al langer volgt weet je dat ik me juist niet bezighoud met de waan van de dag. Iedereen gaat anders om met deze materie, de één intenser dan de ander. Ik kan me voorstellen dat je – als je er helemaal niets mee hebt – het gevoel hebt dat sommige mensen er een ‘religie’ van maken. Aan de andere kant kun je dit van de extreme sceptici net zo goed zeggen.
Ik denk dat het vooral interessant is om de politieke kleur uit het thema te halen, en het te zien voor wat het is. Vervolgens zijn er altijd meerdere visies op hoe we het problemen kunnen oplossen. Sommige mensen willen drastische veranderingen, anderen doen het liever wat rustiger aan. Soms is het laatste geen probleem, soms is het gezien de problematiek verstandiger om iets harder door te duwen.
De afname van veerkracht in onze ecosystemen is een onderwerp waar ik me al jaren in verdiep. Klimaatverandering is slechts een van de vele uitdagingen – eentje die om allerlei redenen zorgt voor veel polarisatie. Andere problemen leven onder de radar, maar zijn minstens zo groot. Dat bepaalde uitdagingen de media halen en andere niet (en dat dit verhaal verandert door de jaren heen) staat vaak volledig los van de onderliggende problemen. Als tienduizend diersoorten uitsterven – en niemand maakt er een nieuwsbericht erover – dan gebeurt het nog steeds.
Het is wat het is. Ik bekijk een onderwerp graag vanaf meerdere standpunten, en ik ben tot andere conclusies gekomen dan jij. Als je me al langer volgt weet je dat ik me niet snel laat meeslepen door hypes en propaganda. We weten allemaal dat de economie moet veranderen – en ik ben een persoon die verandering en vooruitgang graag als eerste omarmt. Dus naar mijn mening kunnen we de transitie maar zo snel mogelijk achter de rug hebben. Ik begrijp het volkomen als je het tempo liever iets lager ziet. Ik denk wel dat het erg belangrijk is dat we niet net doen alsof er niets aan de hand is.
Dat sommige mensen hysterisch doen over klimaatverandering wil niet zeggen dat het probleem niet bestaat. Er zijn heel veel mensen die heel hysterisch doen over gezond eten en daar bijna een religie van maken. Zouden we dan als protest elke dag pizza willen eten, om te laten zien dat zij overdrijven? De meeste sceptici vertrouwen in alle gebieden in hun leven volledig op de validiteit van de wetenschappelijke consensus, maar maken een draai als het gaat om klimaatverandering. Alsof de wetenschappelijke methode op dit onderwerp plotseling niet meer ‘werkt’.
Ik denk dat we – zoals altijd – in de ‘saaie’ middenweg willen zitten. Kalm, pragmatisch en effectief. Weg van de polarisatie en bewegen richting ‘dat wat werkt’. Onze angst en onzekerheid onder ogen zien en het gebruiken als brandstof richting een toekomst die werkt voor alle aardbewoners.
Spijtig, ik ben echt een fan van je! Maar ik vind het spijtig dat je hier in mee gaat. Onderzoek gaat namelijk verder dan het NOS, Gekke Greta en aandachtsgeile weermannen.
Bedankt voor je reactie Jeroen. Zie ook mijn reactie hierboven. Je neemt aan dat mijn onderzoek onvoldoende is omdat ik tot andere conclusies ben gekomen dan jij. Ik begrijp die neiging, maar ik denk persoonlijk dat het belangrijk is dat we weg blijven van zwart-wit denken rondom dit onderwerp. We kunnen prima discussiëren over hoe we dit probleem te lijf gaan (dat is waar de politiek voor is), maar ik denk dat het onverstandig is om de wetenschappelijke consensus hier selectief te negeren en net te doen alsof klimaatverandering uitsluitend een media-circus is en geen wortels in de realiteit heeft.
Klimaatverandering – en ecologische achteruitgang in het algemeen – vormt een probleem voor het vormgeven van een wenselijke toekomst van onze samenlevingen op deze planeet. Over die uitspraak valt binnen elke redelijkheid niet te discussiëren – net zoals we niet discussiëren over de kleur van gras. Hoe we vervolgens reageren op deze data, daar is een hoop ruimte voor discussie en verschillende visies.
Zo’n discussie kan erg productief zijn, zolang we allemaal de data respecteren. Elke samenleving is verdeeld tussen mensen die meer conservatief zijn aangelegd en mensen die alles zo snel mogelijk willen veranderen. Daar zal altijd een spanningsveld bestaan. We hebben beide perspectieven nodig, ze houden onze samenleving in balans. Kalm en effectief het probleem aanpakken – dat is wat mij betreft altijd wenselijker dan hysterisch, paniekerig of extreem sceptisch worden. Maar wellicht denk jij er heel anders over. 😊
Ik vind het een zeer goed artikel.
Het IS overweldigend en ‘hoe gaan we daar constructief, snel, efficient, radikaal maar zonder paniek mee om’ is essentieel.
Ik zou hem ook in het engels willen hebben om te kunnen delen.
Vriendelijke groet
Merete
Jelle. Ik vind je prima materiaal schrijven. Maar dit is wel een beetje jammer.
Wat denk je dat al die windmolens doen met de natuur? De vibraties onder water en het geluid op land. Het produceren van al die frisse accu’s voor elektrische auto’s? En maar protesteren tegen kernenergie, wat de schoonste vorm van energie opwekken is anno 2019.
Het onderwerp klimaatverandering is hypocriet van voor tot achter.
Laten we ons eens druk gaan maken om de extreem gekleurde media, die alle ruimte heeft om hun visie los te laten. Ze maken iedereen bang met de NOS voorop. Onze kinderen krijgen niets anders meer dan keihard linkse meuk te horen tijdens het jeugdjournaal en andere kinderprogramma’s. Op school is het niet veel anders met juffen die het nodig vinden om hun veganistische levensstijl te onderwijzen.
Beste Roy, bedankt voor je reactie. Zie ook mijn andere reacties onder dit artikel. Elke aanpak heeft voor- en nadelen, dat is waar. We werken op dit moment met technologie die nog in de kinderschoenen staat, en veel van deze productieketens moeten absoluut zelf nog worden verduurzaamd. Het punt is: als we nu niet investeren in deze nieuwe richting, dan zitten we over 50 jaar met grofweg dezelfde technologie. Terwijl we veel betere oplossingen kunnen ontwikkelen. Moderne kernenergie kan daar een onderdeel van zijn, betere windmolens, net als (waarschijnlijk) kernfusie tegen het einde van de eeuw.
Ik denk daarnaast niet dat het of/of is. We moeten ons druk maken om klimaatverandering EN de neutraliteit van onze media EN mensenrechten EN de economie EN educatie EN gezondheid, etc. Alle problemen verdienen aandacht tegelijkertijd – dat is de uitdaging waarvoor we staan.
Als uit onderzoek blijkt dat plantaardig eten het minst belastend is voor het klimaat – en we als samenleving hebben besloten dat we onze uitstoot drastisch moeten verminderen – dan is het niet vreemd dat de nieuwe generatie wordt onderwezen op basis van actuele wetenschappelijke kennis. Er is een verschil tussen idealisme en simpelweg doen wat werkt gezien de doelen die we hebben.
Als je besluit de wetenschappelijke consensus om diverse redenen niet te geloven, dan ervaar je deze veranderingen misschien als frustrerend of zelfs als bedreigend. Ik ben dan ook geen aanhanger van het wegwuiven van wetenschappelijke consensus – het maakt ons namelijk minder krachtig, pragmatisch en effectief en meer emotioneel.
Ik zie niet in waarom schone energie en een efficiëntere economie een links thema zou moeten zijn. Als je niet gek bent op verandering dan lijkt het mij logisch om alles te doen om te voorkomen dat alles verandert. Bijvoorbeeld door onze ecosystemen te conserveren en te werken om ervoor te zorgen dat onze wereld weer zoveel mogelijk wordt zoals het ooit was: vrij van gifstoffen, microplastic, een verstoorde atmosfeer en vol met groen en biodiversiteit.
Geen alles of niets, maar bewegen naar de middenweg. Kalm, zonder ingewikkelde emoties en ideologieën, effectief en pragmatisch.
Jell, wat ben ik blij met je artikel. Dit is wat ons misschien het meest bedreigt: ontmoediging die uitmondt in onverschilligheid. Niet de koude soort maar de zieke en verzwakkende soort. Ook mij grijpt het af en toe aan. Vooral als ik denk aan mijn kinderen en kleinkind. Misschien dat ik zelf nog een veeg mee neem van de echt verschrikkelijke gevolgen van ons gedrag, maar voor hen wordt het waarschijnlijk echt lijden. Terug kijken…niet zinvol, zag je. Ik heb de neiging het wel te doen en velen met mij. Uit liefde voor onze aarde die zo prachtig is en die stuk gaat. En het mag…af en toe, omdat liefde pijn doet, maar ons zo goed laat weten waarover het gaat. Toch heb je gelijk. Laat ons onszelf er niet in verliezen en vooruit kijken en gaan. Het woord wat me in jouw artikel het meest bevalt en waarvan ik denk dat de kracht heel groot is, is STOICIJNS. Goed onthouden dat woord, want we zullen nog vaak ontmoedigd worden. Dankjewel. Goed gedaan.
Dankjewel voor dit mooie, hoopgevende artikel, Jelle. Als ik me weer eens overweldigd en moedeloos voel worden over de toekomst van de aarde, neem ik dit artikel er nog eens bij!! :-)
Ben een enthousiast lezer van je nieuwsbrieven en je filosofische inzichten, maar laat
a.ub. zeer omstreden politieke onderwerpen als het klimaat met rust.
Je profileert je hier wel erg als een aanhanger van de links politieke kerk en dat vind ik
zo zonde voor de neutraliteit van je nieuwsbrieven. Uiteraard respecteer ik je mening in deze,
maar het kan meer rechts denkende mensen ook irriteren en dat wil je toch niet.
Las al wat kritische reacties op dit onderwerp.
Ben er ook van overtuigd dat je het allemaal echt geloofd en dat je het goed bedoeld, maar
je begeeft je in gevaarlijk vaarwater, jouw nieuwsbrieven onwaardig, omdat je hier echt kiest
voor de klimaatgelovers.
Politieke thema’s kunnen zeer emotionele reacties oproepen bij mensen als jij zo voor je
mening gaat uitkomen. Kijk maar eens naar de pittige reacties van lezers op “De dagelijkse
standaard” en “Geen Stijl” Dat zou jouw prachtige site zo vervuilen.
Hoop dat mijn goed bedoelde mening kan respecteren en wens je veel succes met je verder
prachtige activiteiten.
Groet, Gerard.
Ga dus gewoon lekker door met een politiek neutrale nieuwsbrief
Het klimaat is een zeer omstreden politiek onderwerp
Beste Gerard, bedankt voor je reactie. Als er één ding is wat ik wil doen, is het de politieke ballast van dit thema schudden. Zie ook mijn andere reacties. Ik heb nooit begrepen waarom het oplossen van ecologische problemen in een specifiek politiek kamp wordt geschoven. Hoe ik er ook naar kijk, ik kom altijd op dezelfde plek terecht: onze samenleving floreert de komende duizenden jaren alléén als we de fundering ónder die samenleving sterk houden.
Die fundering is onze enige planeet – dat is hoe het is. En de gezondheid van de systemen waarop onze samenlevingen berusten staat sterk onder druk. Als er één ding logischerwijs in de conservatieve agenda zou passen, dan is het wel het conserveren van deze fundering.
Bij andere thema’s is dit geen probleem. Zowel links als rechts wil goede gezondheidszorg en educatie. En beide ‘kampen’ hebben hun eigen visie om dit te bewerkstelligen. Over wat de meest wenselijke aanpak is kunnen we vervolgens discussiëren. Elke aanpak heeft duidelijk voor- en nadelen. Ik zie niet in waarom dit bij klimaatverandering anders zou moeten zijn.
Er zijn problemen, er moeten oplossingen komen. Welke oplossingen, daar kunnen we over discussiëren – zolang het probleem maar tot op redelijke hoogte wordt opgelost. De één wil windmolens, de ander kerncentrales, de ander wil wachten en hevig investeren in fusie, een ander wil kolen stoken maar de CO2 in de grond stoppen – prima. Allemaal aanpakken met voor- en nadelen.
Wat mij betreft is de discussie over het bestaan van klimaatverandering geen politiek thema. Dat anderen er een politiek thema van willen maken, dat is niet mijn zaak. Ik zie een duidelijk systeemfalen en draag graag bij aan het herzien van de situatie zodat de toekomst wenselijker uitpakt voor ons allemaal. Letterlijk linksom of rechtsom.
Super! Een van je beste artikelen 👍🏼 Ga zo door!
Ik ben bang voor het kantelpunt bij de klimaatverandering. Wanneer is er geen weg terug meer? Ik ga er nog niet vanuit dat dat al bereikt is.
Toch heel zorgelijk. Ik zie steeds meer dat het geld en bezit voorop staat. Dat gaat ten koste van o.a. het klimaat.
En behalve dat, de wereldbevolking groeit te hard. We kunnen niet eindeloos de grondstoffen (op) gebruiken. Er zal wereldwijd ook iets met het geboortecijfer moeten gebeuren. En men zal bereid moeten zijn soberder te leven met respect voor onze planeet.
Dit is niet politiek, dit gaat alle mensen aan.
Hoe onze politiek daarmee omgaat, daar kun je over redetwisten, maar dat er iets moet gebeuren is wel duidelijk.
Dank voor je artikel.
Er is geen weg terug meer. De Aarde is veranderd en zal blijven veranderen. Veel systemen zullen verder verslechteren, sommige systemen zullen stabiliseren in een nieuw equilibrium. Veel systemen zullen we kunnen verbeteren met de juiste kennis, technologie en acties. De schatting van de VN stelt dat de wereldbevolking zal pieken rond de 10 miljard.
Dat is het uitgangspunt. Daar hoeven we niet bang voor te zijn, we kunnen het gebruiken als vertrekpunt.
Soberder leven is een onderdeel, maar denk ik lastig te verkopen aan een groot deel van de wereldbevolking. Achter de schermen kan er veel gedaan worden om productieketens te verduurzamen en beleid te verbeteren zodat duurzaamheid de norm wordt in steeds meer branches. En toenemende kennis en technologie kan ons verrassend snel vooruit helpen, mits we in actie komen.
Gebruik je angst als brandstof om in actie te komen. Zo vermindert niet alleen de angst, het vermindert ook het probleem waar je bang voor was. 👍🏻
Dank je wel Jelle , ben heel erg blij met dit stuk . Zat er een beetje doorheen wbt dit onderwerp en je hebt me echt weer opgetild! Ik ga weer aan de slag want ik wil die krantenkoppen van 2040 nog meemaken .
Dank je wel, Jelle, voor je mooie artikel. Je verwoordt het mooi. We hebben maar 1 planeet aarde en als we slim zijn, gaan we daar heel zuinig mee om. De aarde is een wondertje, waar we met zoveel andere wezens op mogen wonen. Het heeft niks met links of rechtse politiek te maken.De aarde is onze basis en zonder de aarde zijn we nergens. Ga zo door met je mooie artikelen!
Verdraaid zinvol om hierop in te gaan. Je doet het op een praktische manier zoals we van je gewend zijn. Er is in de verste verte geen reden voor paniek. Leven is veranderen. Het klimaat staat voor leven dus is het logisch dat het doorlopend verandert. Als we ver genoeg terug gaan, leefden we in een ijstijd. De opwarming van de aarde zorgde er sindsdien al voor dat we er steeds méér van konden genieten.
Dat we ons nú realiseren dat we niet onbeperkt door kunnen gaan met consumeren, slopen en vervuilen, is een goede zaak. Deze bewustwording komt goed op gang en is nodig om de levensvatbaarheid van de aarde te verbeteren. Milieudefensie, de Kleine Aarde en nog een stel anderen, zijn daar al in de zeventiger jaren van de vorige eeuw bewust mee aan het werk gegaan. Toen was het volkomen nieuw voor het gros van de mensen. Nú weet iedereen dat eraan gewerkt wordt en moet worden door ons allemaal. Ik zie dit als een enorme stap vooruit. Als dit doorzet, komen we er wel. Elk stapje is er een vooruit. Dat zet zoden aan de dijk. Dus laten we allemaal op onze eigen manier ons best ervoor doen.
Jelle, het is voor het eerst dat ik reageer. En waarom? Omdat dit het eerste positieve stuk is dat over over het klimaat lees
Dit is dit eerste keer dat ik een reactie plaats. En waarom?: omdat ik getroffen ben Jelle, door het artikel over klimaat verandering. Heel.duidelijk omschreven, positief en zeer hoopvol. Ik ga aan de slag.
Bedankt voor dit artikel en je verdere verduidelijkingen onder je artikel bij de reacties
Dit is wat ik nodig had te lezen geen hysterie of doemdenkerij maar een nuchtere kijk op de situatie ook niet doen alsof er niets aan de hand is of dat we er niets aan kunnen doen. Of het het gewenste resultaat zal hebben de tijd zal het zeggen
Het zal mij op dit moment wel goed doen te weten dat ik minder vervuil en minder leed bezorg door bepaalde acties die ik onderneem met vriendelijk groet
Kris
Beste Jelle, mijn zus had me naar dit artikel doorverwezen omdat ik zelf ook heel erg pieker over de klimaatverandering. Het is hoopvol wat je schrijft, maar ik vrees gewoon dat we het nooit zullen halen om die krantenkoppen anno 2040 te lezen… De verrechtsing in onze maatschappij is angstwekkend… Klimaat zou geen kwestie van links of rechts mogen zijn, maar het is wel zo dat rechts zich daar niet druk over lijkt te maken, nu er juist zoveel moet gebeuren… Ik heb er weinig vertrouwen in, eerlijk gezegd. Maar het doet wel deugd om dit te lezen.
Ik hou het kort: dankjewel Jelle 😊
Heel mooi geschreven.
Knap Jelle hoe je dit hebt verwoord, en dat je het onderwerp uberhaupt durft aan te snijden. Bedankt voor de uitstekend onderbouwde hoop en positiviteit. In meer dan een halve eeuw tijd heb ik veel (en overduidelijk) zien veranderen in het weer en klimaat, en
niemand maakt mij wijs dat dit deze keer ‘n “natuurlijk verschijnsel” is.
Maak me er de laatste jaren veel zorgen over. Zeker omdat grote groepen het ontkennen,
de beleidsmakers daarvoor terugschrikken en geen radicale besluiten nemen. De onderlinge verdeeldheid is het grootste obstakel in de weg naar die krantekoppen
die we allemaal zouden moeten willen nastreven.
Knap Jelle hoe je dit hebt verwoord, en dat je het onderwerp uberhaupt durft aan te snijden. Bedankt voor de uitstekend onderbouwde hoop en positiviteit. In meer dan een halve eeuw tijd heb ik veel (en overduidelijk) zien veranderen in het weer en klimaat, en
niemand maakt mij wijs dat dit deze keer ‘n “natuurlijk verschijnsel” is.
Maak me er de laatste jaren veel zorgen over. Zeker omdat grote groepen het ontkennen,
de beleidsmakers daarvoor terugschrikken en geen radicale besluiten nemen. De onderlinge verdeeldheid is het grootste obstakel in de weg naar die krantekoppen
die we allemaal zouden moeten willen nastreven.
Verder is klimaatverandering voor de aarde zelf geen enkel probleem, alleen voor de mens zelf…De aarde redt zichzelf prima, met of zonder ons🙂
Het is grijs vlak.
Elke uitstoot gaat het erger maken.
“Stijging oceanen neemt minder snel toe dan verwacht.” dit schiet bij mij echt in het verkeerde keelgat, want ALLES, echt ALLES, wijst erop dat wetenschappers te voorzichtig zijn in hun voorspellingen.
Tenzij iemand 1.000.000.000 bomen gaat planten of een miraculeuze uitvinding maakt IS de toekomst negatief!
Maar dat is precies het punt Harm – er wórden tientallen miljarden bomen geplant de komende twintig jaar, over de hele wereld. En er wordt hard gewerkt aan innovatieve oplossingen om klimaatverandering te beperken en de negatieve gevolgen van klimaatverandering te minimaliseren. We hebben geen wonderen nodig, maar focus, een pragmatische aanpak en correcte toepassing van de technieken die we al hebben.
Een heel goed artikel! Ik verdiep me al jaren in het klimaat en het is af en toe een erg treurig verhaal, maar dit is dan een goede herinnering aan waarvoor we het doen.
Hoi Jelle, ben echt fan van je en lees je artikelen en boeken met veel interesse. Ik zie dat dit artikel de nodige reacties teweegbrengt. Het is een beetje een omstreden onderwerp vanwege de huidige hysterie en angst die er wordt gezaaid. Ik vind het erg jammer dat klimaatverandering voor politieke doeleinden wordt gebruikt en dat het alleen een thema voor links zou zijn. Ik maak me ook zorgen om het milieu maar wil niet in een politiek kamp geplaatst worden. Wat wenselijk zou zijn is neutrale berichtgeving gebaseerd op betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek. Je hebt het over wetenschappelijke consensus in je reactie op de kritische reacties, waar haal je de informatie vandaan en kijk je ook naar wie het onderzoek financiert?
Hoi Marita, bedankt voor je reactie. Wetenschappelijke consensus heeft niet zoveel te maken met specifieke studies, maar juist met het brede beeld. Als het overgrote deel van wetenschappers tot de conclusie komt dat een specifieke oorzaak-gevolg relatie keer op keer wordt aangetoond, dan is het aannemelijk dat dit klopt. Zonder goed uitgevoerde, reproduceerbare studies die het tegendeel (of een nuancering) aantonen is het vreemd om als niet-wetenschapper de wetenschappelijke consensus in twijfel te trekken.
Organen als de VN baseren zich op de brede wetenschappelijke consensus. Daarom is het een big deal wanneer de WHO knakworsten uitroept tot kankerverwekkend, of de IPCC waarschuwingen publiceert rondom klimaatverandering.
Onder elke redelijke wetenschappelijke standaard is het logisch en wenselijk om de wetenschappelijke consensus te accepteren op dit gebied. Dat wil niet zeggen dat deze consensus niet kan en zal veranderen. Het wil wel zeggen dat wij als niet-wetenschapper in dit gebied geen wetenschappelijke fundering hebben om het tegendeel te claimen als waarheid.
Het is ook vreemd als je erover nadenkt – de meeste mensen hebben het volste vertrouwen in de wetenschappelijke methode wanneer het gaat om technologie, nieuwe behandelingen tegen kanker, het testen van drinkwater, etc. Maar vinden het logisch en wenselijk om de wetenschappelijke consensus in twijfel te trekken op onderwerpen als klimaatverandering en vaccinatie.
De wetenschappelijke methode is simpelweg een pad naar waarheidsbevinding van de wereld om ons heen. Als de consensus van tienduizenden studies is dat iets ‘zo is’, dan kunnen we aannemen dat dit klopt totdat het tegendeel wordt bewezen met een duidelijke, reproduceerbare methode volgens de hoogste standaarden van wetenschappelijk onderzoek.
Deze gortdroge, wetenschappelijke kijk op het onderwerp juig ik overigens van harte toe. Zoals je zegt: laten we de politiek en de emoties erbuiten laten. Onderzoek en accepteer ‘dat wat is’, en zet stappen om de realiteit af te buigen richting een wenselijk resultaat. 👍🏻
Hoi Jelle, leuk om je artikelen en boeken te lezen en te volgen hoe je denkt. Je noemt consensus in de wetenschap. Wat ik me afvraag- en ik denk dat dat raakt aan hoe ik in het leven wil staan – als er consensus is in de wetenschap, is het dan nog kritische wetenschap of laten we ons denken + observaties dan beïnvloeden door aannames? Staan we dan nog open genoeg om objectief te observeren? Voor mij was het een – tikkeltje ongewenste- eyeopener toen bij arbeidspsychologenbureau in Den Haag de directrice tijdens een gesprek noemde dat er onderzoeken zijn die de publiciteit niet halen. Onderbouwde onderzoeken, voorzien van controlegroepen enz. Bij elk onderzoek en elke uitkomst komen belangen kijken. Voor alles wat verder onderzocht moet worden is geld nodig+ een partij die dat geld beschikbaar stelt. Voor het eerst ontdekte ik dat op dat vlak veel belangen in het geding zijn. Voor mij schokkend omdat ik tot die tijd er altijd vanuit ging dat ‘men’ het belang van de burger op het oog heeft. Ik zat helemaal niet te wachten op een kritische houding richting instanties. Elk onderzoek heeft z’n financier. En daar wordt invloed mee uitgeoefend. Je noemt even behandelingen tegen kanker en vaccinaties. Als je er vooraf vanuit gaat dat die goed zijn, ben je dan open genoeg? Een vraag die ik me gesteld heb, die me op veel leesvoer heeft laten kauwen en die me op sommige gebieden tot andere inzichten gebracht heeft dan de algemene aanname is. Compliment voor je werk en missie!
Dag Jelle, Met belangstelling je artikelen en reactie gelezen en het helpt me om anderen in mijn omgeving te motiveren en te voorzien van argumenten bij discussies over klimaat , dieet , transport, vakantie etc etc .
Toch ben ik ook van mening dat we niet ZONDER de politiek kunnen en dat we wettelijke maatregelen nodig hebben om gedrag te veranderen , transport middelen en vakantie transport CO2 neutraler te maken , onze landbouw minder belastend voor het milieu te organiseren .
Wauw wat een artikel! Ik zie dat je er een paar kritische lezers tussen heb zitten, maar die zul je altijd wel houden. Ik vind het stoer dat je je zo hebt uitgesproken! En wat een wijze woorden! Ik volg veel op het gebied van klimaatveranderingen en oplossing, maar zo goed als jij dit artikel hebt geschreven heb ik nog nooit iets voorbij zien komen. Deze manier van communiceren is waar we heen moeten, dit is de beste manier om iedereen mee te krijgen! (Of naja iedereen… veel mensen!)
Ben jij bekend met het ebook ‘Psychologie voor een betere wereld’. Dit gaat volgens mij ook grotendeels over hoe we beter kunnen communiceren over dit soort onderwerpen. Hij staat nog op mijn to-read lijstje.
Jelle, onwijs bedankt voor dit artikel en daarmee een mooie bijdrage aan een betere wereld! ❤