Je kunt altijd iets doen Positief omgaan met klimaatverandering - 5 tips

Jelle Hermus

Oprichter van soChicken en het Broednest. Jelle maakt een leuker leven graag zo simpel mogelijk. Hij is gepassioneerd over vooruitgang, duurzaamheid, reizen, technologie en broccoli.

“Sooner or later, we will have to recognise
that the Earth has rights, too, to live without pollution.
What mankind must know is that human beings cannot
live without Mother Earth, but the planet can
live without humans.”
Evo Morales

Pfff – wat een ellende

Ja. Dat is hoe ik me voel als ik nadenk over klimaatverandering. Misschien herken je dit gevoel. Het probleem is zó groot, zo allesomvattend, zo overweldigend en naar – hoe geef je zoiets een plek in je hoofd?

Veel mensen hebben een hele logische – en herkenbare – reactie op deze situatie: ”dit gaat me boven de pet, ik negeer het voorlopig even dan is het net of het niet bestaat.”

Maar klimaatverandering bestaat. En het is één van de thema’s die de 21ste eeuw gaat definiëren.

Dat is niet goed of slecht. Het is wat het is. En hoewel klimaatverandering groot en overweldigend voelt, is er wel een manier om er positief mee om te gaan. En dat is belangrijk. Want met iedere stap in de juiste richting kunnen we de loop van de toekomst iets wenselijker maken.

Dus laten we eens kijken. Hoe kun je positief omgaan met klimaatverandering?

1. Accepteer de situatie

Zoals Jason Mraz ons al leerde in dit artikel – de eerste stap uit de ellende is acceptatie. In dit geval accepteren dat onze planeet voor altijd is veranderd.

De aarde waarop de mensheid is ontstaan of – sterker nog – de aarde waar jij bent opgegroeid bestaat niet meer.

Toen mijn moeder werd geboren, waren er zo’n 3 miljard mensen op aarde. We tikken nu al de 7 aan en zullen waarschijnlijk pieken op 10 miljard in de komende decennia.

We krijgen onze originele planeet niet meer terug de komende eeuwen. Dat is triest in veel opzichten. Maar het is wat het is. We leven in een biosfeer die wordt gedomineerd door mensen, en er is niets dat dit zal veranderen.

En het hoeft ook geen probleem te zijn. Zolang we beter leren zorgen voor de biosfeer. Maar daar komen we later op terug.

2. Steek niet je kop in het zand

Dieren sterven uit, ecosystemen worden minder veerkrachtig of klappen in elkaar. Het weer wordt extremer en afwijkend. De poolkappen smelten, de oceanen verzuren en de schoorstenen blijven voorlopig lekker doorstomen.

En jij hebt er ondertussen nauwelijks invloed op.

En wellicht geeft dat het gevoel dat je er niets aan kunt veranderen. Want in een situatie van verwarring en overweldigende informatie, gooien we onze handen in de lucht en marcheren we onze neergang tevreden tegemoet: het is niet anders.

Maar klimaatverandering negeren is geen logische stap. Hoe graag je het ook zou willen doen. En het is ook nergens voor nodig. Onze dierbare aarde zien veranderen is een beetje als een dierbare verliezen. Je doorloopt een proces van rouwverwerking.

1. Klimaatverandering is echt. En het gaat een heleboel verandering teweegbrengen. Dat maakt veel mensen – waaronder mij – erg verdrietig.
2. Dit verdriet veroorzaakt mogelijk een periode van rouw. Je moet accepteren dat het is wat het is. En dat je nu met de nieuwe waarheid om moet gaan.
3. Nadat je een periode hebt gerouwd kun je vooruit kijken en de nieuwe waarheid omarmen.

Je kunt klimaatverandering – en jouw verantwoordelijkheid in het probleem – niet blijven ontkennen. Het is echt. Het is naar – maar het is de realiteit waarmee we om moeten gaan.

Dus laten we ermee omgaan als volwassen mensen die hun verantwoordelijkheid nemen. Dit is namelijk ook jouw geboorteplaneet.

Je bent niet verantwoordelijk voor de volledige vuilnisbelt. Maar je bent wel verantwoordelijk voor het verantwoord aanbieden en afvoeren van jouw afval, jouw bijdrage. Logisch.

3. Pas je gedrag aan

Als je last hebt van lekkage dan zet je stappen om het lek te dichten. Als je pijn hebt in je knie dan zet je stappen om die pijn te verhelpen.

En als je verdrietig wordt van klimaatverandering dan zet je stappen om de impact ervan te verminderen. Logisch.

Maar er heerst veel verwarring. Aan de ene kant omdat er veel twijfel wordt gezaaid door partijen die er veel belang bij hebben om de situatie te houden zoals hij is. En aan de andere kant omdat klimaatverandering een ontzettend complex onderwerp is.

En de meeste mensen negeren onderwerpen zodra ze te ingewikkeld worden. Ze hebben het ten slotte al druk genoeg met hun eigen problemen – en logisch.

Daarom is het belangrijk dat we kijken naar de manieren die je helpen zoveel mogelijk impact te hebben met zo weinig mogelijk moeite.

Onlangs concludeerde deze studie dat de volgende aanpassingen in je levensstijl de meeste CO2 uitstoot voorkomen:

1. Eet volledig plantaardig. En als je dat niet wilt, beweeg richting een plantaardig eetpatroon.
2. Leef zonder auto en pak de fiets. En als dat niet kan, schakel over op elektrisch rijden.
3. Vlieg niet. En als dat niet kan, vlieg minder en compenseer je uitstoot.
4. Wek je eigen energie op en stap over op een aanbieder van groene energie (ik zit bij deze aanbieder).
5. Een beetje vreemd en onpraktisch, maar blijkbaar heel effectief – neem een kind minder. Ik zou daarvan willen maken: help je kinderen begrijpen in welke wereld ze opgroeien, en welke rol zij kunnen spelen in het vormgeven van een wenselijke toekomst.

Ik zou er nog een belangrijke stap aan willen toevoegen: veroorzaak minder afval en recycle je afval. Dit is niet zozeer belangrijk voor de CO2 uitstoot (zoals uit de studie blijkt). Maar wel voor het leven op aarde (de oceanen bevatten al voldoende plastic).

Begin te werken aan deze dingen. Dan ben je al een heel eind op weg. En als het je interesse heeft, zijn er natuurlijk nog véél meer grote en kleine dingen die je kunt doen (zie einde van het artikel voor tips).

4. Normaliseer logisch gedrag

Mensen kijken naar elkaar. We houden allemaal onze omgeving in de gaten om te bepalen wat ‘normaal’ is. En wanneer we iets steeds vaker om ons heen zien gebeuren, dan gaan we dat ook normaal vinden.

Dit is een krachtig principe. Omdat je er ook een bewuste rol in kunt spelen. Op soChicken probeer ik bijvoorbeeld de volgende dingen te normaliseren:

• Lief zijn voor elkaar en niet oordelen.
• Lief zijn voor jezelf en jezelf niet veroordelen.
• Begrijpen dat ‘goed’ en ‘slecht’ relatief zijn.
• Plantaardig eten en duurzaam leven.
• Uit de ratrace stappen.
• Praten over ‘liefdevol leven’ zonder tuttig of zweverig te zijn.
• Etc.

soChicken wordt maandelijks meer dan een half miljoen keer gelezen. En iedere keer als iemand leest over deze dingen, zullen ze het iets normaler gaan vinden.

Hoe normaliseer je nieuw gedrag? Door zelf te veranderen. Door zelf het gewenste gedrag te vertonen. Als jij ziet hoe een goede vriendin slimme manieren heeft gevonden om haar afval te scheiden, dan ben je sneller geneigd haar gedrag te volgen. Als je een vriend hoort zeggen dat hij nooit meer een benzine auto zal kopen dan ga je deze stap normaal en logisch vinden.

Normaliseren is krachtig. En als je het bewust oppakt dan heeft het extra veel impact. Oordeel niet, maar verander zelf.

5. Wees niet naïef over de mensheid

Een laatste punt dat nogal eens over het hoofd wordt gezien: de mensheid zal niet toekijken hoe het klimaat verandert, ook al lijkt het soms van wel.

Je kunt denken dat we leven in een high-tech samenleving, maar in werkelijkheid staat onze beschaving nog in de kinderschoenen. Vrijwel alle technologie die onze wereld nu verandert is net nieuw. En er zal nog een heleboel veranderen te komende decennia.

Niet alleen zullen we onze economieën de komende jaren omschakelen naar duurzame energie. We zullen ook steeds beter worden in klimaatadaptatie én in ‘restoration ecology’, zoals het wordt genoemd. Het herstellen van onze fouten en het balanceren en herstellen van de biosfeer.

Enkele veranderingen die aan de horizon liggen en hoogstwaarschijnlijk gedurende ons leven het levenslicht zien:

• Verticale boerderijen aan de rand van de stad die vele malen effectiever zijn dan conventionele landbouw. Waardoor we veel land terug kunnen geven aan de natuur.
• Systemen om CO2 uit de lucht te halen en ondergronds op te slaan of te gebruiken op andere manieren.
• Systemen om plastic uit de oceaan te halen en te recyclen.
• Betere sensors om ecologische systemen te monitoren en bij te sturen waar nodig.
• Sneller en beter internet wat leidt tot toenemende transparantie.
• Evaluerende kunstmatige intelligentie waarmee we duurzamer kunnen ontwerpen en oude problemen op nieuwe manieren kunnen oplossen.
• De ontwikkeling van nieuwe bacteriën of schimmels die chemicaliën kunnen afbreken of vervuilde grond kunnen opschonen.
• Het opnieuw in leven roepen van uitgestorven diersoorten, die we kunnen terugbrengen wanneer we de ecosystemen waarin zij leefden hebben hersteld.
• Etc.

Waar veel mensen geloven dat een terugkeer naar de natuur de oplossing is, zal de toekomst laten zien dat betere technologie ons zal helpen betere stewards te zijn van onze planeet.

En deze technieken vormen slechts het begin. De komende eeuwen zullen we technieken ontwikkelen die ons in staat stellen om onze planeet te herstellen op nog veel meer fronten.

Dat wil niet zeggen dat alles weer wordt zoals het was. En het wil niet zeggen dat we daarom kunnen stoppen met het aanpassen van ons gedrag. De juiste technologie wordt alleen ontwikkeld als we het prioriteit geven.

Maar het is belangrijk om niet naïef te zijn over onze toekomst. Klimaatverandering verandert onze planeet. En in reactie daarop zullen wij veranderen. En het zal véél sneller gaan dan je denkt. Het gaat nu al razendsnel. Het punt is alleen: als je er middenin zit lijkt het altijd traag. Ook al zullen we over 200 jaar concluderen dat de overgang naar duurzaamheid vliegensvlug is gebeurd.

Domme technologie heeft ons in deze shit gebracht, en met behulp van slimme technologie gaan we onszelf er weer uit helpen. Want voordat iets beter wordt, wordt het vaak slechter.

Er zal een tijd komen waarin mensen zich niet langer druk maken om duurzaamheid, omdat het simpelweg een gegeven is. Nu zijn we daar nog niet. We zitten in een lange, donkere tunnel. Het licht is nog niet zichtbaar. Maar je achterkleinkinderen zullen mogelijk uit deze tunnel stappen, een nieuwe wereld tegemoet.

Want je moet niet vergeten dat we over dertig jaar véél betere technologie hebben dan nu. De middelen die we over honderd jaar tot onze beschikking hebben, daar kunnen we nu alleen nog over fantaseren. Maar één ding is zeker: als we het herstellen van de biosfeer prioriteit maken, dan gaan we dat doen. En dat zal niet alles perfect maken (verre van), maar hoe eerder we deze weg inslaan hoe beter.

En om dat mogelijk te maken is het belangrijk dat wij nu veranderen. Dat we de problemen niet ontkennen maar omarmen. Dat we vooruit kijken en bepalen in wat voor wereld we willen leven, en stappen zetten om daar te komen.

Want hoewel het koloniseren van Mars super cool is – een boswandeling maken zonder ruimtepak is voorlopig toch fijner.

Wil je meer informatie en inspiratie? Hieronder vind je een selectie van andere artikelen over dit onderwerp:

• 4 dingen die jij kunt doen om de wereld mooier te maken
• 5 redenen waarom ecologisch leven goedkoper is dan je denkt
• Leven zonder afval – zo zet je de eerste stap
• Hoe jij een superheld wordt die de wereld mooier maakt
• Duurzaam leven checklist – 47 stappen die je vandaag kunt zetten

Positief omgaan met eco-anxiety

Maak je je regelmatig zorgen over de gezondheid van onze planeet? Je bent niet alleen.

In deze cursus onderzoeken we hoe we onze zorgen en stress rondom klimaatverandering en ecologische achteruitgang kunnen omzetten in iets positiefs.

Ontdek hoe je je kalmte terugvindt, je schuldgevoel achter je kunt laten en constructief aan de slag kunt gaan om de problemen stap voor stap aan te pakken. Vanuit liefde en compassie, in plaats van angst en paniek. 💛

Gratis deelnemen aan cursus

Deze cursus ontving een gemiddelde waardering van 8,9 door duizenden deelnemers.

Hoe zit jij in je vel? Doe de gelukstest!

Ontdek hoe goed jij in je vel zit. Deze gratis test vertelt je in 2 minuten hoe gelukkig jij bent en welke stappen je kunt zetten om je leven leuker te maken.

Start de test