“Our own relentless search for novelty and social
status locks us into an iron cage of consumerism.”
Tim Jackson
Lekker eco én lekker goedkoop
Meer kopen is niet het antwoord op je vragen. Minder kopen misschien ook niet – maar in ieder geval bespaart het je geld, vermindert het schade aan de planeet en koester je je psychische gezondheid.
Vandaar dit artikel.
Consuminderen – lelijk woord, goed idee. Laat het me uitleggen.
1. Materialisme is niet de route naar geluk
Als het je doel is om gelukkiger te zijn (wat het waarschijnlijk is), dan gaat meer consumeren je er niet brengen. Hoe verleidelijk die route ook is.
Je kunt jezelf niet gelukkig kopen. Sorry.
Ja, je hebt een minimale basis nodig om gelukkig te zijn – een leven zonder kleding is bijvoorbeeld iets te fris. Maar zodra je die minimale basis hebt bereikt komt er een T-splitsing in de weg. De ene weg gaat richting meer en meer spullen. De andere weg gaat richting geluk.
En die twee wegen komen niet meer bij elkaar.
Het zijn twee aparte routes, met twee afzonderlijke uitkomsten. En dat is belangrijk om te beseffen. Denk maar eens terug aan die keer dacht dat je dolgelukkig dacht te worden van die nieuwe jas, iPad mini, smartphone, laptop of spelcomputer.
En nu je hem hebt voel je je hetzelfde als daarvoor, en ben je op zoek naar iets nieuws.
De route richting meer en meer is eindeloos en frustrerend. De route naar geluk is kort en bevredigend. En dat is dan ook de route die ik aanbeveel. De route die ik zelf probeer te bewandelen.
2. Je wilt jezelf omringen met fantastisch-heid
Ik heb een favoriete mok. Hij is lelijk, hij is groot, hij heeft een enorm oor en het is een souvenir uit Disneyland. Met andere woorden: de mok is fantastisch.
Ik heb meer mokken, maar die favoriete mok is altijd de eerste keuze. En dus heb ik de andere mokken niet nodig.
Stel je eens voor hoe geweldig zou zijn als je je omringt met enkel favoriete producten. Spullen die een verhaal hebben, dingen waar je keer op keer blij van wordt.
Je koopt minder – maar je koopt de paar dingen die je echt blij maken. Die je leven echt leuker, mooier of beter maken. Welke mok zou je kiezen als je er maar één mocht hebben?
Leuk experiment: stop al je kleren in een doos, en haal er steeds een kledingstuk uit wanneer je het wilt dragen. Na het dragen hang je het terug in je kast. De kleding die na twee weken in je kast hangt is je favoriete kleding voor dit seizoen. De rest is blijkbaar overbodig.
3. Oplossingen hoeven niet altijd gekocht te worden
Met een beetje creativiteit kun je je eigen problemen oplossen. Vaak door gebruik te maken van spullen die je in huis hebt of gratis van mensen kunt krijgen.
Voor ieder probleem wordt een product ontwikkeld. Een product met een productieketen en een winststructuur. Maar je kunt het vaak zelf doen, zoals websites als Instructables keer op keer aantonen.
Zo heeft Billy ooit een kippenhok gebouwd met alleen maar afvalhout (de kippen rennen inmiddels rond bij vrienden in een enorme ren). De enige uitgave was kippengaas. Waarna ik mezelf online liet overhalen tot een veel te dure automatische voederbak, die ik ook zelf had kunnen maken.
Zo zie je maar wie de wijsheid echt in pacht heeft.
4. Geniet van hergebruiken
Wij gebruiken oude bonenpotjes als drinkglazen. Ik word daar ontzettend blij van. Niet alleen omdat het een aantal leden van een eerdere generatie in onze familie op stang jaagt (”Daar ga ik toch zeker niet uit drinken!”). Maar ook omdat zulke ‘waardeloze’ producten zoveel waarde vervullen.
Hoe meer vezels we eten, des te groter onze rijkdom aan drinkglazen. Als we een feestje geven maken we van tevoren gewoon een paar keer bonensoep of enchiladas. Het resultaat: onrustige darmen en meer cocktailglazen dan we drank hebben om ze mee te vullen.
Recyclen is leuker dan kopen. Althans, dat vind ik. Het geeft een goed gevoel, het is creatief, het brengt mensen in de war en het spaart geld, energie en afval.
5. Het zijn de ervaringen die je onthoudt
Ik heb ooit een stereotoren gehad. Ik wilde hem ontzettend graag hebben als kind. Maar inmiddels is hij richting de recycling. Althans, dat hoop ik – mijn ouders hebben hem afgevoerd. Het was een leuk ding, maar ik kan me voorstellen dat ik me die stereotoren over tien jaar niet meer herinner.
Wat ik echter nooit zal vergeten is het tripje naar een of ander vaag hotel in de bossen met Billy. Overnachten in een vreemd oud klooster terwijl het buiten begon te sneeuwen.
We hebben er een geweldige dag gehad die ik voor altijd in mijn hart zal dragen. En het was ook nog eens veel goedkoper dan die stereotoren.
Spullen zijn tijdelijk, herinneringen ook. Althans, ze blijven je hele leven bij je. Totdat je ze vergeet. Of totdat je dood gaat. Hoe dan ook, altijd langer dan spullen. En ze belanden ook niet op de vuilnisbelt.
Je leven wordt leuker als je leukere dingen beleeft. Niet als je meer dingen bezit.
Voordat ik en mijn goede vriendin Sarra mooie oude huisjes kochten, woonden we allebei in Schiedam. Ik in een lelijke flat en zij in een lelijke studentenkamer. En het was fantastisch.
Goedkope huiswijn, een bank van de kringloop, een kaarsje aan en keer op keer een geweldige avond. Soms missen we die tijd. Een tijd waar we onszelf uit hebben geshopt met duurdere hypotheken, mooiere banken en duurdere wijn.
De duurdere wijn blijkt overigens een prima investering. De rest – daar valt over de twisten.
6. Zoek een nieuwe bezigheid
Toen Billy en ik net bij elkaar waren, was shoppen onze vrijetijdsbesteding. En dan vooral elektronica en interieur spullen. Niet eens omdat we het nou zo ontzettend leuk vonden (of omdat we die zooi nodig hadden, in tegendeel), maar omdat we niets beters wisten te doen.
Ik ben opgegroeid in een gezin waar dingen kopen wordt gezien als leuk en fijn. En het was ook leuk en fijn. Maar nu denk ik: ik had van al dat geld beter Apple aandelen kunnen kopen, dan kon in nu met pensioen.
Maar goed.
Het punt is: de wereld heeft echt meer te bieden dan IKEA, een woonboulevard met een vieze kleffe broodjeszaak op de hoek, de koopgoot (kuch – Beurstraverse), de Action en de Primark.
Er groeien bijvoorbeeld bomen in een vrij grote dichtheid op bepaalde plekken in ons land. Ze hebben er paden tussendoor gemaakt, en het is best fijn om daar gebruik van te maken. Ze noemen het bossen. Je kunt er niets kopen. Heel soms appeltaart en koffie als je geluk hebt, in zo’n gezellige bossige brasserie.
Waar je hoopt dat ze ’s ochtends met een mandje in de hand het bos in gaan. En tussen de ochtendmist foerageren naar de mooiste paddestoelen voor de wilde paddestoelensoep die op het krijtbord naast de houtkachel zo gezellig wordt aangeprezen.
Natuurlijk is het gewoon Unox. Maar een mens mag dromen.
Vroeger namen mijn ouders ons bijna elke zondag mee naar een bos in de buurt. Ook omdat we dat leuk en fijn vonden. En dat is een gewoonte die ik graag overneem, wandelen in de natuur. Doet je vergeten dat er prijzencircus is – heel fijn.
6. Dingen hebben is niet alleen maar leuk
Echt niet. Er is zoiets als de waarde van niet hebben.
Tijd voor een gedachte-experiment: Loop eens door een grote winkel, zoals een warenhuis, de IKEA of de Primark. En besef dat het merendeel van deze spullen binnen enkele jaren ergens op een vuilnishoop liggen.
Het wordt geproduceerd voor de vuilnisbelt. Verbrand, deels hergebruikt of gedumpt in Afrika, de oceaan of onder de grond.
Sommige spullen doen er langer over dan andere spullen. En juist van de dingen die het kortst mee gaan wordt het meeste verkocht. Omdat het goedkoop is. Omdat het gemaakt is om je er niet aan te hechten.
Als je spullen niet hebt dan bespaar je niet alleen geld en mentale ruimte. Je vermindert ook je deelname aan die eindeloze wegwerpcultuur. Het produceren voor de afvalberg – onze collectieve mentale aandoening.
En dat is fijn. Heb jij meer tijd om te genieten van onze prachtige Aarde. Want waarom zouden alleen je weggegooide spullen de luxe moeten hebben om ongerepte stranden te bezoeken?
Minder kopen, meer leven
Minder kopen maakt je rijker, kalmer en liefdevoller. Je belast de planeet minder en je voelt je gelukkiger. Je krijgt meer tijd en energie om het leven echt te ervaren.
Sterker nog. Als je minder zooi koopt hoef je ook minder te werken om die zooi te bekostigen.
Mooi spul. Tijd voor huiswijn.
Minimaliseer je spullen & versimpel je leven
Ironisch genoeg, nodig ik je hierbij uit mijn online cursus te kopen. Maar goed – zo is het leven soms. ;)
Ben je toe aan meer rust, meer overzicht en meer eenvoud? In mijn gezellige cursus Minder meuk, meer leuk vind je een praktisch stappenplan dat je helpt minimaliseren en je leven simpeler te maken.
Ervaar meer vrijheid, meer kalmte en meer voldoening. Je hebt dit leven maar één keer – besteed het aan dingen die je blij maken!
Reacties
Wat wel leuk is om in te inversteren is een lokaal voeselbos! Nu beginnen en over 3/4 jaar pluk je er de eerste vruchten van. Hetzelfde geldt voor een gemeenschapstuin op de buurt.
Beide zijn inversteringen in gezondheid, plezier, moeder natuur en verbetering van de buurt!
Uitzondering op dit verhaal is natuurlijk de aanschaf van een paard, hond of kat. Ze kosten veel geld maar brengen nog veel meer levensgeluk :).
leuk! Jelle, wil je ook een keer schrijven over kadootjes geven zonder onnodige spullen te kopen? en zonder dat het aanmatigend is? zelf vraag ik kadootjes voor een goed doel, maar sommige mensen vinden dat niet zo gezellig…
Ik heb het sinds mijn werkzame leven altijd goed gehad. Verdiende goed, vanaf mijn 21e jaar een eigen huis en daarna nog 5. 3x per jaar op vakantie en een dure auto op de oprit. Sinds ik in 2011 als klokkenluider bij Justitie buiten spel werd gezet en in 2014 ontslagen, uit rancune, ben ik alles kwijt geraakt. Ik ben mij toen op de kunst gaan richten. Op mijn 14e begon ik aan het kunstschilderen en heb anderhalf jaar met succes mijn zakgeld ermee verdiend. Nu leef ik in een klein huisje en moet van weinig middelen rondkomen. Ben ik daar ongelukkig over? Nee!!! We gaan binnen afzienbare tijd naar een leven, waar we allen afstand moeten doen van materialisme. Saamhorigheid en elkaar helpen wordt dan het credo.
Ik sluit mij op alle reacties aan, en vooral op je artikel Jelle. Ik ben 2x zo oud als jij denk ik, maar bewonder je wijsheid, gaaf vind ik dat.
Weet je wat ook leuk is…weggeven van spullen waar je zelf graag zonder kan! Zoals (Douwe, permacultuur principe, mooi he!) fruit gratis aan de weg van mijn eigen voedselbos. Ik krijg soms bedankbriefjes of reepjes chocolade terug, anoniem. Hoe leuk is dat!!!!
Hoi Jelle,
Dank je wel. Heel herkenbaar. Ik dacht nog even aan je bonenpotjes en de combinatie onrustige darmen.zoals je nog wel weet van biologieles is een boon een begin van een plant. En om te zorgen dat die boon beschermt blijft doet moeder natuur daar een laagje oneetbaar omheen. Ook heeft de boon water nodig om eerst eetbaar te worden. Hij wordt dan een kiem, lees plant. Fabrikanten van bonenpotjes trekken zich daar niet veel van aan en laten de boon niet kiemen. Maar als je zelf droge bonen koopt en die overgiet met warm water, en na acht uur afspoelt en dan in een vergiet laat staan gedurende ca twee dagen, dan zie je kiempjes groeien. En dan, ja, dan is het tijd voor een bonenschotel. Het is een van de meest voedzame en gezonde dingen die er zijn, geen onrustige darmen en heel veel goede dingen voor je lichaam. En ook nog eens goedkoper. Een nadeel, je zult je glazen ergens anders vandaan moeten halen. :-) Petra
Gaaf artikel!
Zelf heb ik net een nieuwe accu voor mijn telefoon gekocht: dus geen nieuwe telefoon,een ur langer skypen met een vriend brengt meer geluk dan je vergapen aan je nieuwe retina-display en zo kan ik nog wel meer dingen opnoemen die ook anders kunnen
Wat heerlijk dat het enige probleem voor jullie schijnt te zijn : een keer geen geld uit geven.
Hoi Gerda, bedankt voor je reactie. Weet je, alles is relatief. Ik begrijp dat het als een luxe probleem klinkt als je weinig geld hebt, maar dat neemt niet weg dat het kopen van teveel spullen de kwaliteit van je leven negatief kan beïnvloeden. Het is overigens niet alleen een probleem voor mensen met genoeg geld. Er zijn ontzettend veel mensen die blijven kopen, ook al hebben ze helemaal geen geld. Voor hen is de negatieve impact nog veel groter.
Hoi Jelle,
Je hebt uitgaven en ervaringen in alle soorten en maten. Sommige uitgaven blijven inderdaad kort in je geheugen hangen en andere kunnen wel tot langdurige ervaringen leiden. Zo kun je ergens uit eten geweest zijn wat zeer lekker heeft gesmaakt. Het is dan een consumptie van korte duur geweest. Namelijk van maximaal enkele uren, wat nog veel minder is dan bij spullen die je koopt in plaats van eet, zoals de stereotoren die je noemt. Maar een ervaring aan een fijn restaurant kan ook komen door bijvoorbeeld de sfeer erom heen en dan komt het niet door het eten. In dat voorbeeld is dan wel de uitgave ondergeschikt. Het is dus maar net hoe het uitpakt en wat je wel/niet onthoudt, wat op zijn beurt wordt bepaald aan in hoeverre je emoties koppelt aan iedere gebeurtenis. Hoe meer emoties, hoe beter je het denk ik onthoudt.
En dat zal je dan altijd zien. 2x per jaar doe ik kleren weg die ik al heel lang niet meer gedragen heb. En gegarandeerd dat daar altijd iets bij is dat ik enkele weken later weer aann wil.
lijkt mij erg leuk en leerzaam
ik ben reuze benieuwd,