“You can see neurosis from below – as a sickness – as most psychiatrists see it. Or you can understand it as a compassionate man might: respecting the neurosis as a fumbling and inefficient effort toward good ends.”
Abraham Maslow
Elke fijne verandering kent een omslagpunt
Laatst betrapte ik mezelf op neurotisch gedrag. Nu is dat natuurlijk niets bijzonders, ook ik ben niet vreemd van neuroses. Maar het is grappig om mezelf erop te betrappen, omdat het me de mogelijkheid geeft om erop te reflecteren.
Ik noem mezelf een minimalist. En hoewel ik niet perse heel weinig spullen heb, heb ik er liever niet meer dan ik nodig heb. De afgelopen maanden was het leven echter vrij chaotisch. En na een verbouwing, de adoptie van Jake en de tientallen kraamgeschenken voelde het huis ineens niet meer zo simpel.
Daar is niets mis mee. Want zelfs met een toename in het aantal spullen hebben we nog steeds minder spullen dan de meeste mensen. Dus hoewel er ruimte is voor een opruimronde, is er in werkelijkheid niets aan de hand.
Maar mijn brein was het daar niet mee eens. Mijn brein had besloten dat er teveel spullen waren, en dat er iets aan moest veranderen. Het punt was: er was helemaal geen tijd om de boel op te ruimen. Wat me achterliet met een gevoel van frustratie en een stemmetje dat maar bleef roepen: je moet minimaliseren, je moet minimaliseren, je moet minimaliseren.
Mijn wenselijke drang naar simpel leven bleek ineens een neurotische kant te hebben.
Minimalisme werkt, tot het niet meer werkt
Gezond eten werkt om je leven beter te maken. Neurotisch worden over gezond eten maakt je leven echter vrijwel direct een stuk slechter. En zo is het met alle fijne veranderingen die we doorvoeren.
Minimalisme is een fijn uitgangspunt en een prettig gereedschap om een goed leven te ontwerpen. Maar als minimalisme een doel op zich wordt, slaat het al snel om naar een neurose.
Dan overheerst er een overtuiging die niet klopt: ”het is goed om weinig spullen te hebben.” Die overtuiging klopt niet, omdat er niets inherent ‘goed’ is aan het hebben van weinig spullen. Er is niemand met een scorebord in de lucht die je een puntje geeft omdat je weer een doos richting de kringloopwinkel brengt.
Nee – ook minimalisme is gewoon een manier om iets voor elkaar te krijgen. Minimalisme werkt niet goed als doel, levensfilosofie, ideaal of overtuiging. Het werkt goed als gereedschap, en meer niet.
Zodra het gereedschap het doel wordt, ontstaat er ruimte voor neurotisch gedrag.
- Gezond eten is een gereedschap om een goed leven te bouwen. Als gezond eten het doel wordt liggen neuroses (en eetstoornissen) op de loer.
- Geld is een middel dat je kunt inzetten om je leven nu en later zorgelozer te maken. Als geld een doel wordt ontstaat er neurotisch gedrag.
- Een gezellig interieur is een gereedschap om je goed te voelen in je huis. Als je interieur het doel is dan word je er vooral onrustig van.
- Werken is een middel om wenselijke resultaten teweeg te brengen. Als werken je doel wordt dan stap je op de burn-out-express.
Alle fijne dingen veranderen in een obstakel als je ze in het extreme trekt.
Het misverstand
Dit is hoe de redenatie meestal gaat: ”Mijn huis opruimen bracht me in het verleden veel plezier en rust, dus nóg meer opruimen zal me nóg meer plezier en rust brengen.”
Deze redenatie klopt niet. Dat kun je testen door het te proberen met chocolade.
”Een beetje chocolade eten brengt me veel plezier, dus heel veel chocolade eten brengt me nóg meer plezier.”
We hebben dit allemaal geprobeerd – en we weten allemaal dat het zo niet werkt. Veel fijne dingen zijn alleen fijn als we ze correct doseren in ons leven. Wanneer we ermee overboord gaan ervaren we stress en neurotische gedachten.
Een milde voorkeur voor gezond eten maakt ons leven beter. Een neiging tot eenvoud maakt ons leven prettiger. Een drang om elk gebied van ons leven op te ruimen maakt het leven minder fijn.
De situatie accepteren
Dus ik werd geconfronteerd met die gedachten, en ik besefte het volgende:
”Deze gedachten maken me gestrest, ze geven me het gevoel dat ik van alles moet doen terwijl er in werkelijkheid niets aan de hand is. Ik kan nu mezelf gaan pushen om te minimaliseren en zo de spanning tijdelijk te verminderen. Of ik kan gewoon besluiten om deze gedachten niet zo serieus te nemen.”
Als ik deze gedachte weglaat, wat blijft er dan over? Simpel: een huis met een prima hoeveelheid spullen en een ontspannen Jelle die niets hoeft te veranderen aan de situatie.
Dus dat is wat ik deed. Ik accepteerde het moment en liet de gedachte passeren. En ik leefde nog lang en gelukkig. Althans – lang genoeg om het na te vertellen. En ja, vrij gelukkig – dat wel.
Alle fijne dingen hebben de potentie om te transformeren tot lastige obstakels. En vaak heb je zelf de keuze of je dit wel of niet laat gebeuren. Door de balans te bewaren kun je voorkomen dat fijne dingen uitgroeien tot lastige neuroses. En dat maakt je leven dan weer een stuk eenvoudiger, best fijn.
Reacties
Briljant, weer het juiste artikel op het goede moment. Ik ben ook gefrustreerd omdat ik het opruimen en wegdoen niet meer voor elkaar krijg (vooral omdat niemand anders hier er iets om geeft). Wijze les van je: niet neurotisch doen, dank je wel!
Deze voorbeelden uitgelegd door jou aan de hand van jou eigen ervaringen werken voor mij het best en maakt het voor mij helder en duidelijk. Jou openheid over jou goede en minder goede dingen maken dat ik mij veilig voel en geloof in wat jij uitdraagt. Het is zo herkenbaar. Jij hebt werkelijk het talent om moeilijke dingen simpel uit te leggen! Dankjewel en een fijne dag gewenst voor jullie!.. knuff x Carla
Wat een goed artikel. Heel blij mee en dankbaar voor.
Als je een kind krijgt zal het aantal spullen sowieso toenemen;
dus enige soepelheid met de minimimaliseringsdrift kan geen kwaad ….
Heel erg herkenbaar! Had het alleen nog niet herkend bij mezelf.. weer een eye opener
Dankjewel voor dit artikel! Zo prettig verwoord dat het echt bij mij binnen kwam.
Niet specifiek over het minimaliseren. Maar wel over welke doelen je nastreeft. Heel lang zijn gezond eten, werken, zorgen voor anderen, etc mijn doelen geweest. En op elke gebied voelt het alsof ik doorschiet of faal. Maar er zijn diepere doelen en als ik me daar bewust van word en op focus volgt de rest vanzelf.
Mijn idee! Goed gedaan.
Fijn, vraag me af hoezo ik dat dagelijks zo weinig tegen kom bij anderen, heerlijk simpel een goede gereedschapskist voor mijn eigen onderhoud!
Je weet alles zo mooi te verwoorden Jelle, het leest allemaal zo relaxed. Als je er voor open staat om kritisch naar jezelf te kijken dan is daar heel veel winst te behalen. Zo zat ik laatst op mijn fiets te mopperen: ‘Ja lekker handig zeg’ toen fietsers een doorgang blokkeerden en ik niet direct rechts af kon. Een wandelaar reageerde met: ‘Goh wat bent u een klager mevrouw’. Na enig nadenken hierover betrapte ik me op het vaak ‘haast hebben’ en dat terwijl ik gepensioneerd ben! Vanaf dat moment elke dag gaan oefenen met ‘ik heb geen haast’ als een soort mantra. Heel leerzaam en het werkt :-)
Farnoosh Brock hanteert de term ‘intentie’ als beter en zachter alternatief voor ‘doel’. De richting blijft hetzelfde, maar er is geen ‘ingebouwd falen’.
Ik begon me te ergeren aan alle cadeau’s die ik op mijn verjaardag kreeg, ook al was ik dankbaar voor het gebaar. Ik was er niet trots op. Nu weet ik dat de minimalistische neurose de ergernis opwekte en niet het cadeau. Geweldige eyeopener, dankjewel.
Kan je dit artikel wat vaker in mijn mailbox gooien? Haha. Het is een goede reminder van wat de valkuil van ambitieuze mensen is. En ik geloof dat veel ambitieuze mensen jouw artikelen lezen.
Wat een fijn artikel is dit. Het helpt me om even een stapje terug te doen en in te zien dat ik af en toe ook een beetje neurotisch ben.
Herkenbaar is ook voor mij, die drang om te minimaliseren en het huis op te ruimen. Terwijl dat echt niet altijd hoeft.
Ik ervaar dit ook op mijn werk of studie, dat ik alles zo graag goed wil doen en ik kan me gewoon bijna verliezen daar in.
Terwijl soms is het zo veel beter om gewoon even de boel de boel te laten.
Jouw artikelen laten mij dat echt in zien en ik ben hier super dankbaar voor.