In dit artikel...
We willen allemaal het juiste doen
We doen allemaal graag het juiste. En dat is niet altijd makkelijk. Het goede doen heeft namelijk een aantal problemen:
- Je weet nooit precies wat ‘goed’ of ‘fout’ is.
- In je poging om het ‘goede’ te doen, doe je soms dingen die je eigenlijk ‘fout’ vindt.
- Omdat je niet kunt checken of je dingen ‘goed of fout’ doet – en omdat het leven continu verandert – raak je soms gefrustreerd en gestrest.
Een aantal jaar begon ik mezelf te verdiepen in de staat van de wereld. In de enorme impact die mensen hebben op de ecologie, en hoe naar dat allemaal is. Het maakte me droevig en een beetje boos. En ik besloot stappen te zetten.
Ja, er kwamen zonnepanelen. Er kwam biologisch eten. Er kwam gezeur tegen de mensen om me heen. Er kwam recycling, een duurzame bank, ecologische schoonmaakmiddelen. Er werd bijna geen vlees meer gegeten en er werden honderden bomen geplant.
Ik nam het leven vrij serieus en vond dat mijn kijk op de wereld de juiste was. Ik voelde me soms moreel verheven. Vooral in het bijzijn van mensen die in mijn ogen ‘foute’ dingen deden. Die zich er allemaal weinig van aantrokken.
En dat is nooit een goede positie om je in te bevinden. Ik besefte dat ik op het verkeerde spoor zat. Waarom? Omdat deze moraliteit een illusie is.
Ben je klaar voor een positieve spiraal?
Ik leer je de snelle & moeiteloze weg naar een positief leven dat overloopt van blijdschap, rust, balans & betekenis. 🎉
In het Broednest volg je onbeperkt tientallen praktische compacte cursussen. Al meer dan 13 duizend mensen gingen je voor!
Er is geen goed of slecht, er is alleen causaal verband
Goed of slecht bestaan niet. Er is alleen dat wat is, en dat wat werkt gezien de doelen die je wilt bereiken.
Dat was me destijds niet ontgaan. Ik zette de stappen waarvan ik had geleerd dat ze werkten. Als je een duurzame samenleving nastreeft, dan werkt het om zonnepanelen op je dak te leggen. Je wekt duurzaam energie op en je ben minder geld kwijt. Dus dat is ‘goed’ in het licht van dat doel. Minder of geen vlees eten werkt ook, en minder zooi kopen werkt ook.
Wat minder goed werkt is andere mensen wijzen op hun gebreken. Of jezelf ‘boven’ anderen stellen omdat je vindt dat jij beter leeft.
Dat is niet alleen arrogant en best walgelijk – het is simpelweg onverstandig. Het innemen van een morele positie maakt je niet alleen zo inflexibel als blok beton, het drijft je ook weg bij de realiteit. Terwijl dat juist hetgeen is dat je probeert te veranderen.
Nadelen van wapperen met de morele vlag
Moraliteit is een menselijke uitvinding. En hoewel het vaak lijkt alsof ons idee van ‘goed’ en ‘fout’ de wereld vooruit helpt, is het juist vaak ons morele besef dat ons vastzet in onze ontwikkeling.
- Iedereen doet het juiste, gezien zijn of haar model van de wereld. Dat geldt voor jou, voor mij en voor Kim Jong-un.
- Afhankelijk van jouw doelen en jouw visie voor de toekomst maak je keuzes over wat werkt en wat niet werkt. Al snel bestempel je dit als ‘goed’ en ‘fout’, terwijl die stempels nergens voor nodig zijn. Goed en fout maken alles juist ingewikkeld.
- Iets wat je nu als ‘goed’ bestempelt kan uiteindelijk ‘fout’ uitpakken.
- Iets wat je altijd hebt gezien als ‘fout’ kan uiteindelijk de beste manier zijn om iets ‘goeds’ voor elkaar te krijgen.
- Stempels jagen mensen tegen je in het harnas. Zelfs mensen die dezelfde visie op het leven of voor de toekomst hebben. Door je te richten op het resultaat – niet de methode – kun je meer mensen met je mee krijgen.
Oorzaak-gevolg staat los van wat ‘goed’ of ‘fout’ is. Is het fout dat we CO2 in de lucht pompen en zo het klimaat veranderen? Ik zou zeggen: het is onwenselijk gezien de toekomst die de meesten van ons voor ogen hebben. Dus is het slim om iets te doen dat een onwenselijke toekomst afwendt en een wenselijke toekomst voortbrengt.
We kunnen gezien ons doel beter geen CO2 in de lucht pompen (en het eruit halen), zodat we een wenselijk resultaat krijgen. Dat staat vast. De morele lading er omheen bedenken we er zelf bij – en maakt de boel er niet eenvoudiger op.
Kies voor wat werkt
Vraag je het volgende af:
- Wat probeer ik voor elkaar te krijgen?
- Wat is de beste manier om dat voor elkaar te krijgen?
Stel, je wilt werken richting een liefdevolle en duurzame samenleving. Hoe krijg je dat voor elkaar? Hier komen allerlei antwoorden uit voort. Zoals jezelf persoonlijk ontwikkelen, mediteren, mensen in hun waarde laten, delen, leven vanuit liefde, duurzame energie opwekken, duurzame bedrijven steunen etc.
En oorlog? Waarschijnlijk niet. Toch kan het zijn dat je – als samenleving – een duidelijke bedreiging voor deze toekomst te lijf moet met oorlog. Simpelweg omdat het het enige blijkt dat werkt.
Is dat goed? Is dat slecht? Of is dat gewoon wat is. Dat wat werkt gezien het doel dat je probeert te realiseren. Misschien heb je oorlog nodig om een wereld zonder oorlog te bewerkstelligen. Zoals we fossiele brandstoffen nodig hebben om een duurzame economie vorm te geven. Zoals er soms rampen moeten gebeuren om ons te leren hoe we toekomstige rampen kunnen voorkomen. Zoals sommigen van ons door een diepe persoonlijke crisis moeten gaan om zover te groeien dat we nooit meer zo diep afdwalen.
Oorlog is meestal onwenselijk. Maar het is een middel dat soms werkt, gezien de doelen die we gezamenlijk wensen te realiseren – zoals vrede, vrijheid en het naleven van de universele rechten van de mens die we als mensheid hebben afgesproken.
Zo liep ik laatst op de invasiestranden in Normandië met een sterk gevoel van dankbaarheid voor – in feite – het gruwelijke en hartverscheurende oorlogsgeweld dat onze vrijheid heeft gewaarborgd.
Laat goed en fout los, en doe dat wat werkt
Door moraliteit in te ruilen voor ‘observeren wat werkt’ wordt alles makkelijker omdat je hand-in-hand leeft met de realiteit. Je kunt allerlei oordelen loslaten, je kunt de wereld makkelijker begrijpen als een systeem gebaseerd op causaal verband (oorzaak-gevolg), en je hoeft je niet meer af te sluiten voor zaken die je eerder als ‘slecht’ bestempelde.
Je kunt weer contact maken met mensen waar je eerder op neerkeek. Je kunt inzien dat jouw manier slechts één manier is, niet per definitie de beste manier.
Vervolgens richt je je leven in rondom de zaken die jij wilt realiseren. Omdat jij je daar prettig bij voelt. En geef je anderen de kans om hetzelfde te doen. En wie weet inspireer je gaandeweg nog een paar mensen. Aangezien iedereen meer interesse in je heeft als je stopt met moreel verheven zijn, en simpelweg kiest voor dat wat werkt.
Reacties
Als christen kijk ik toch anders tegen deze dingen aan. ‘Moreel besef’ is geen menselijke uitvinding, maar het is de kennis van goed en kwaad, die de mens onbedoeld verkregen heeft van God (door het eten van de boom, lees Genesis). Wij zijn gemaakt ‘naar Gods evenbeeld’, puur goed dus! Helaas kent de mensheid nu ook kwaad (slechtheid).
Er zitten veel waarheden in het stukje (vind ik ;-)). Maar wat m.i. mist is dat er wel degelijk een echte Waarheid bestaat. Jezus heeft 2000 jaar geleden geleefd en noemde zichzelf ‘de weg, de waarheid en het leven’.
Ik heb heel concreet en heel persoonlijk gemerkt dat als je de bijbel gaat lezen, en leert wat Jezus’ waarheid is, je in elke situatie in je leven de waarheid gaat herkennen. Dat je weet wat goed is, ook al is dat soms niet wat je gevoel of ratio zegt. Later blijkt het dan tóch juist te zijn geweest. Helaas leven we in een gebroken wereld en kan de waarheid vaak niet zegevieren. Maar het is zeker dat die dag zal komen!
Ik begrijp dat geloven gebaseerd is op geloof, en dus dat mensen die niet geloven dat ze gemaakt zijn door een God (maar ontstaan zijn uit niks? Ik blijf het zo onbegrijpelijk vinden! LOL) mijn mening niet zullen delen. Iedereen heeft een vrije keuze.
Heel goed stuk Jelle!
Ik ben het hier helemaal mee eens. De reactie van Martine bewijst het gelijk van je blog ook. Want niet alleen ‘wereldverbeteraars’ zijn onprettig in de omgang omdat ze de realiteit van alledag, en dat hun waarheid anders kan zijn als die van anderen, ook religieuzen, streng gelovigen in welke religie dan ook, in het bijzonder, pretenderen alles beter te weten, en heffen het vingertje maar al te graag op tegen anderen.
Ik zou nog wel wat tegen Martine willen zeggen,over ‘de waarheid’ die ze denkt in de bijbel gelezen te hebben, en daar haar morele waarden uit denkt te moeten putten, maar dan krijgen we hier een discussie waar niemand op zit te wachten.
Mijn menig: Een oordeel is snel gegeven. Als je met 1 vinger naar een ander wijst, wijzen er minimaal 3 naar jezelf. Dus iedereen in zijn waarde laten, respect hebben voor anderen. Oorlog is vaak het gevolg van meningsverschillen in geloofsovertuigingen en de strijd om macht. Leven en laten leven, zo moeilijk is dat toch niet? Iedereen een fijn weekend!
Jelle, onwijs bedankt voor dit stukje. Nu begrijp ik waarom ik me soms zo kapot kan ergeren op hsp forums. Die denken ook regelmatig beter te weten (of dat ze zich verheven voelen), omdat ze ‘hooggevoeliger’ zijn. En inderdaad, op dit moment ben ik het met je eens. Over 10 jaar denk ik er misschien wel heel anders over.
Supergoed artikel wat weer op het juiste moment komt voor mij. Ik zit zelf ook vol oordelen over mezelf en ook over anderen wat mij veel frustraties en stress oplevert. Heeft afgelopen weekend weer een knetterende confrontatie opgeleverd. Maar wat ik nog frustrerender vind is dat de andere partij negeert wat ik als onrechtvaardig beschouw. Ik heb veel last van het wegkijk en negeer effect. Hoe moet je daarmee omgaan?
Ik geloof zelf in yogafilosofie en yogameditatie, maar veel daarvan, eigenlijk alles komt overeen met het Christendom. Dus ook ik geloof net als Martine, dat er zoiets bestaat als de waarheid, waar je niet omheen kunt. En dus ook goed en kwaad. Hoe zou anders zoiets als karma bestaan?
Ik ben het met je eens Martine. Ik ervaar ook dat mijn geweten mij overtuigd wat goed is en niet goed. Sinds ik ben gaan geloven en ik Jezus in mijn leven liet, of ik kan het ook zo zeggen dat de Heilige Geest ruimte bij mij heeft gekregen, helpt Hij mij om keuzes te maken in mijn doen en denken. Ik vertrouw er gewoon op dat Hij mij hierin kan (bij) sturen. Hij heeft mij hierin al heel vaak op een heel subtiele manier ‘terecht’ gewezen. Dit vind ik supergaaf want ervaar het als veel te complex en ingewikkeld om uit mezelf steeds maar ‘het goede’ te kiezen.
Of allerlei kleine keuzes in het leven goed of fout zijn voor iemand ,kan iemand zelf wel uitmaken. En idd. soms pakt iets wat goed bedoeld is fout uit of omgekeerd.
Maar dat er geen goed of kwaad is vind ik een onhoudbare stelling.
Wat te denken van mishandeling, marteling ,verkrachting , moord en zoveel andere ellende op de wereld ?
Hoe kun je daar het etiket ”goed” op plakken of zeggen , het is wat het is ?
Dat hoeft ook niet. Het is in onze ogen duidelijk onwenselijk gedrag, dus bestempelen we het als ‘slecht’. En als het ons doel is om vanuit liefde te leven, dan zijn dit dingen die niet werken. Dus zijn we beter af als we dit soort dingen niet doen en niet laten gebeuren. En het mooie is dat leven vanuit liefde ‘werkt’ gezien de doelen die de meeste mensen willen bereiken (gelukkig zijn, saamhorigheid, groeien etc.).
Of er nu wel of geen God op toekijkt, liefde is dat wat meestal werkt. En dus datgene waar je meestal naar zal willen leven. Dat maakt het dus meestal wenselijk, en dus meestal goed in onze ogen. Of je daarvoor nu naar Jezus kijkt, naar Buddha, naar de wetenschap of simpelweg naar je eigen emoties. Als je kiest voor dat wat werkt, maak je je leven meestal makkelijker en de wereld beter.
Toen men de rabbi vertelde dat z’n zoon tot diep in de nacht zich met z’n vrienden bezig hield met gokken, zei de Rabbi: ‘o, maar dat is goed; zo leert hij vast wat het is om een nacht lang bezig te zijn: in geval hij ooit een nacht lang zal moeten bidden’.
Gewoon goed doen en doen wat goed voelt. Niemand is perfect en je mag ook echt wel eens fouten maken. Gewoon doen waarvan jij denkt dat het de mensen zal helpen.
Lekker makkelijk Jelle.
Zo kan onverschilligheid hoogtij vieren en hoeven we niks meer. Dieren en mensen in precaire situaties moeten het dan maar zelf uitzoeken.
Causaal verband is puur rationeel. Er is ook zoiets als rechtvaardigheidsGEVOEL.
Enne, Martine: mensen, dieren en de hele natuur zijn niet ontstaan uit “niks”. Ooit gehoord van evolutie?? Oei, da’s waarsch. een lelijk woord voor gelovigen.
Hoi Lisa,
Bedankt voor je reactie. Ik begrijp wat je bedoelt. Ik denk echter dat het precies andersom werkt. Je wordt niet onverschillig, aangezien je nog steeds graag toewerkt naar een specifieke uitkomst. Als je wilt werken naar een liefdevolle en duurzame samenleving dan werkt onverschilligheid absoluut niet – dus zul je dat ook niet worden. En dus zul je mensen en dieren juist niet aan hun lot overlaten, maar ze extra steunen omdat je weet dat dat het beste werkt gezien het doel dat je wilt bereiken.
Zo komen we bijvoorbeeld eerder bij een liefdevolle wereld als we mensen met een andere levensovertuiging in hun waarde laten, en opzoeken vanuit welke gemeenschappelijke waarden we kunnen werken. ;)