Het is vooral een illusie Controle loslaten - wat ik leerde als jonge vader

Jelle Hermus

Oprichter van soChicken en het Broednest. Jelle maakt een leuker leven graag zo simpel mogelijk. Hij is gepassioneerd over vooruitgang, duurzaamheid, reizen, technologie en broccoli.

“Always say ‘yes’ to the present moment…
Surrender to what is.
Say ‘yes’ to life – and see how life
starts suddenly to start working for
you rather than against you.”
Eckhart Tolle

Andere mensen laten zich niet controleren

Ik roep dit al jaren omdat het zo waar is: anderen laten zich niet controleren – ook baby’s niet. Dat houdt ons niet tegen om het toch te proberen. En de grap is dat we vaak zo goed zijn in overtuigen, beïnvloeden of manipuleren dat het soms lijkt alsof we tóch controle hebben over anderen.

Maar dit is altijd een illusie. Een overtuigende illusie soms, maar nog steeds een illusie.

Terwijl ik dit schrijf is onze zoon Jake 11 weken, en ik leerde wat interessante dingen over controle – en hoezeer het een illusie is.

Waarom controle een illusie is

Voordat Jake in ons leven kwam leek het soms alsof ik directe controle had over het leven. Ik wist dat ik slechts rondliep met een illusie van controle, maar tegelijkertijd voelde het heel echt. Ik maakte dan bijvoorbeeld een planning en ik kon deze vrijwel ongestoord volgen. De enige belemmering was mijn eigen weerstand. Dan vertoonde ik uitstelgedrag of raakte ik overweldigd omdat ik weer eens teveel hooi op mijn vork nam.

Nu is dit direct al een prachtig voorbeeld van hoe controle altijd een illusie is. Want aan de ene kant voelde het alsof ik volledige controle had (ik maakte een planning en kón deze in theorie onbelemmerd volgen) – maar ik hád geen controle. Want op sommige momenten kon ik mezelf er niet toe zetten om de planning uit te voeren.

Als ik er echt controle over had zou ik wel gewoon aan het werk gaan, toch?

Ik ben van mezelf vrij goed om snel te schakelen als de situatie erom vraagt – maar dat was zelden nodig. Het leven was relatief voorspelbaar waardoor ik niet snel voor lastige verrassingen kwam te staan. Laten we zeggen dat de illusie van controle erg sterk was.

Met een baby is het leven anders.

Het leven als een stroom van bewustzijn

De illusie van controle is doorbroken. Althans, hij is nu zo zwak dat ik duidelijk zie dat het een illusie is. Omdat Jake in ons leven is gekomen zie ik de realiteit duidelijker in. Ik doe nog steeds heldhaftig mijn best om een gevoel van controle te ervaren, maar dit gevoel is zwakker dan ooit. Wat, zoals je zult begrijpen, zowel interessant als uitdagend is.

Maar één inzicht – dat ik onder andere deelde in mijn boek Steeds leuker – is me nu op een dagelijkse basis heel duidelijk:

Het leven komt per moment. Het is een aaneenschakeling van nu’s.

Het is niet te zeggen hoe het volgende moment eruit zal zien. We kunnen altijd een inschatting maken, maar die inschatting is niet de realiteit. Zoals de plattegrond niet de stad is.

Het leven met baby Jake leert me een aantal dingen over mezelf.

1. Ik zie hoe ik mijn eigen drama maak

Ik zie hoeveel verwachtingen ik heb. En ik zie heel duidelijk hoe het de verwachtingen zijn die drama veroorzaken. Verwachtingen over de toekomst – over hoe dingen zouden moeten zijn veroorzaken altijd leed. Want het leven loopt bijna altijd anders dan je verwacht.

Als ik verwacht dat ik lekker op de bank kan hangen vanavond, en het blijkt dat ik in werkelijkheid Jake in slaap sta te wiegen omdat hij blijft huilen – dan ontstaat er onvermijdelijk drama in mijn hoofd. Pas als ik me realiseer dat het drama wordt veroorzaakt door mijn verwachtingen, niet door het huilen, zie ik hoe ik mijn eigen leven moeilijk maak.

Jake hoeft niet eens te stoppen met huilen om het drama op te lossen. Het enige wat er hoeft te gebeuren is het loslaten van de verwachting: ”Jake zou niet moeten huilen en ik zou op de bank moeten kunnen ontspannen”.

Wat is, dat is. Dat is altijd waar, in ieder moment.

Door dit te omarmen lost het drama op. Verwachtingen maken het leven ingewikkelder dan het hoeft te zijn.

Ik zie constant hoe dit gebeurt, ook op hele kleine manieren. Het is soms uitdagend en tegelijkertijd onwijs fascinerend. Het is mijn meest resolute en meest consequente les in acceptatie tot nu toe – en ik hou ervan.

2. Ik leer veerkracht en wendbaarheid aan

We laten overal lucht omheen – dan weten we zeker dat we de kans vergroten dat het leven nog enigszins loopt zoals we het voor ogen hebben. Strakke planningen waren al niet mijn favoriet, maar nu werken ze helemaal niet meer.

Ik schreef hier eerder dit artikel over, en het is nu nog relevanter geworden. Alles is vloeibaar geworden, omdat niet exact te zeggen is hoe het leven zal lopen. Meestal slaapt Jake prima, maar er kunnen altijd ineens een paar nachten tussen zitten waarin dat helemaal anders is. Hij werd onlangs plotseling ziek, waardoor hij zelfs vier nachten in het ziekenhuis moest blijven (het gaat nu weer goed met hem). En dan is het fijn als de planning een beetje meegeeft.

En niet alleen dat: het is fijn dat ik meegeef. Dit komt opnieuw terug op verwachtingen en acceptatie. Ik leer om steeds flexibeler te worden en verwachtingen los te laten.

Zonder allerlei verwachtingen is het leven veel meer een stromende rivier. Dingen duiken op, en ik ga ermee aan de slag. Met minder verwachtingen is er minder weerstand tegen de realiteit. Dingen komen zoals ze komen, en we doen ons best om mee te bewegen met de stroming. Als we tegenstribbelen wordt het leven ingewikkeld. Als we ons laten begeleiden door de stroming is alles fijn.

3. Ik leer het leven meer nemen zoals het komt

Het ene moment is niet inherent beter dan het andere. Dit is een inzicht dat ik opdeed tijdens mijn meditaties, en het helpt me keer op keer met beide benen op de grond te komen.

Een moment is een moment. Gevuld met sensaties die worden waargenomen. Ja – mijn lichaam en brein vinden bepaalde sensaties comfortabel en andere sensaties minder comfortabel. Maar als ik goed kijk, zijn het allemaal gewoon sensaties. Als de verwachtingen en de oordelen even aan de kant worden gezet blijkt een moment gewoon een moment.

Koffie zetten, douchen, Jake troosten, nachtvoedingen geven, vermoeid en chagrijnig zijn – het is wat het is. Een moment gevuld met sensaties. Dat wil niet zeggen dat het leven nooit uitdagend voelt of dat er geen moeilijke gevoelens meer zijn. Maar het betekent wel dat ik – zodra ik dit weer zie – kan ontspannen en accepteren.

Sterker nog – dit inzicht zorgt er keer op keer voor dat ik een glimlach op mijn gezicht krijg. Omdat ik er steeds weer om moet lachen hoe ik mijn eigen drama veroorzaak.

Zonder de verhalen in m’n hoofd, zonder de verwachtingen, zonder alle labels van ’dit is goed’ en ’dit is niet goed’ is het leven gewoon zoals het is. En rest me maar één ding: acceptatie.

Mijn brein is het hier niet altijd mee eens. En dat is logisch, want het wil iets te zeuren hebben. En als je accepteert dan valt er niets meer te zeggen. Maar ik merk dat het me steeds vaker lukt – ook op momenten die intens zijn.

Snelweg in persoonlijke groei

Ik weet dat deze periode maar kort is – over een paar maanden staat het leven er alweer heel anders voor. Daarom schrijf ik er nu over, omdat ik weet dat alle verse ouders worstelen met dezelfde dingen.

Een eerste kind krijgen is een enorme verandering. Ook als je goed voorbereid bent, ook als je dolgelukkig bent met je kleine spruit.

En in de momenten dat het uitdagend en moeilijk voelt, kunnen dit soort simpele inzichten helpen om jezelf terug te brengen naar een plek van kalmte, acceptatie en dankbaarheid. Het ouderschap blijkt voor mij naast een bron van liefde en dankbaarheid, ook een enorme bron van persoonlijke groei – en we zijn pas net begonnen. Het wordt een interessante rit.

Dit soort kleine momenten waarin je je gedachten kunt observeren zorgen ervoor dat je meer innerlijke rust ervaart. Iets wat ik uitvoerig bespreek in Leven met wind mee én de online cursus Het is wat het is.

Hoe zit jij in je vel? Doe de gelukstest!

Ontdek hoe goed jij in je vel zit. Deze gratis test vertelt je in 2 minuten hoe gelukkig jij bent en welke stappen je kunt zetten om je leven leuker te maken.

Start de test