“When you are content to be simply yourself
and don’t compare or compete,
everybody will respect you.”
Lao Tzu
Het leven is niet zwart of wit
Nee. Het leven is oneindig veel tinten grijs.
Het is één van die basis principes die ik meeneem in bijna elke conversatie: alles heeft voor- en nadelen. En als alles voor- en nadelen heeft, dan betekent het dus ook dat alles in het leven zich ergens in dat grijze gebied bevindt.
Alle dingen in je leven hebben drie kenmerken die je niet kunt ontkennen:
- De realiteit is zoals hij is. Niet anders. De toekomst wordt anders, het verleden was anders, maar nu is het wat het is.
- Het heeft aspecten die jij wenselijk vindt (voordelen) en aspecten die je onwenselijk vindt (nadelen).
- Jij bepaalt die stempels. De mensen om je heen bepalen hun eigen stempels.
Oké – goed. Laten we eens kijken hoe dat in de praktijk werkt.
Alles heeft meerdere kanten
Kijk, in de media zijn mensen dol op polarisatie. Het idee is dat een bepaalde groep mensen een positie inneemt, waarna een andere groep mensen de tegenovergestelde positie inneemt.
Zwart en wit.
De meeste mensen bevinden zich in het grijze middengebied. Maar beide kanten zijn druk bezig om mensen over te halen naar hun kant van de polariteit.
Hoe sterker de kampen worden, des te meer confrontaties en ellende er ontstaat. Des te hoger de strijd oploopt. En de grap is dat er strijd ontstaat tussen een heleboel mensen die het eigenlijk helemaal niet oneens zijn met elkaar.
Ik noem maar eens een voorbeeld
Ik word regelmatig gevraagd om ‘in debat’ te gaan met iemand op radio of televisie. Over onderwerpen waar ik over geschreven heb zoals smartphone gebruik, social media, minimalisme of minder nieuws volgen. Maar uiteindelijk kiezen ze meestal voor iemand anders, omdat mijn verhaal te genuanceerd is.
Dat is prima, want ik laat me niet in een hoekje duwen. Ik ben niet zo snel ‘tegen’ iets uit principe. Ik zie bijvoorbeeld dat een smartphone heel veel voordelen biedt en een aantal nadelen. Ik hou er niet van om het kind met het badwater weg te gooien – dus ik zoek naar de middenweg, het grijze gebied.
Ja – smartphone gebruik veroorzaakt problemen. Maar laten we eerlijk zijn: de smartphone lost ook een hoop problemen op.
En als het gaat over minder nieuws volgen, dan willen ze het liefst dat ik letterlijk nooit een krant lees – want dat is lekker extreem. Maar ik zie de noodzaak niet van zulke extremen. Je kunt best bewuster omgaan met je nieuwsconsumptie, zonder wereldvreemd te worden.
En weet je – het is oké om ergens geen mening over te hebben. Ik heb niet overal een mening over. En dat is ook logisch, want ik heb vaak helemaal geen informatie om een mening op te baseren. En tot ik die informatie heb, kan ik prima vrij van oordelen blijven.
En dat maakt me wellicht een minder geschikte gast voor debat programma’s – het maakt mijn leven ondertussen wel een stuk beter en kalmer. Het leven in het grijze gebied is namelijk best oké.
Het grijze gebied is oké
Je hoeft geen kamp te kiezen. Je mag geen mening hebben. Je kunt de voordelen zien van iets waar je niet blij mee bent.
Het helpt je dichter bij de realiteit te blijven. Het helpt je beter in te leven in anderen. Het helpt je inzien dat het leven complex is. Dat onze samenlevingen, de biosfeer en het universum te groot en ingewikkeld zijn om volledig te doorgronden. En dat je bij gebrek aan informatie best in dat grijze midden mag blijven.
Vrij van conflict. Vrij van ongefundeerde oordelen. Vrij van het gevoel van superioriteit en afscheiding van een andere groep.
Je mag van gedachten veranderen wanneer er nieuwe informatie binnen komt. Je mag doen wat je wilt – net als alle mensen om je heen.
Maar word je dan geen softie?
Omarmen van het grijze gebied is niet hetzelfde als geen mening hebben. Het betekent dat je de complexiteit van de realiteit erkent en omarmt. Dat je geen eenzijdige verhalen vertelt, maar beseft dat alles meerdere kanten heeft.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je nooit in actie komt. Afhankelijk van je doelen, zijn er dingen die goed werken en dingen die niet goed werken.
Bijvoorbeeld: ik werk naar een wereld waarin mensen liefdevol met zichzelf en elkaar omgaan. Waarin we inzien dat we niet zo verschillend zijn, maar vooral heel erg hetzelfde.
In dat licht is racisme en discriminatie niet erg effectief. Ik kan zien welke ‘voordelen’ mensen eruit halen: een gevoel van superioriteit en een plek om hun angsten op te projecteren. Maar het stroomt niet met mijn doel en niet met de realiteit zoals ik het observeer.
Verfblikken in de sloot legen is makkelijker dan ze wegbrengen voor veilige recycling. Dus ja – dat is een voordeel. Maar het is duidelijk dat dit voordeel niet opweegt tegen de enorme ketting aan nadelen. Dus dat doen we niet.
Dus als mensen om me heen racistische grappen maken – of verf in de sloot dumpen – dan zeg ik: ho. Niet oké dit.
Werkt niet altijd. Maar dat maakt niet uit. Het gaat erom dat ik mijn grenzen aangeef, en jij kunt dat ook doen. Want dat is de meest effectieve manier om je omgeving te veranderen. Je kunt assertief zijn vanuit dit grijze middengebied. Zonder onnodig conflict en polarisatie te voeden.
Alles heeft meerdere kanten en oorzaken. Niets in het leven is enkel zwart of wit. En door net te doen alsof het wel zo is verwijder je jezelf van de realiteit, van dat wat is.
En – voor zover ik kan observeren – komen daar meestal geen fijne dingen van. ✌🏻
Echt geluk vinden in jezelf
Hoe kun je gelukkig zijn, zelfs als het leven niet loopt zoals je wilt? Door je geluk los te koppelen van de externe wereld en geluk te vinden in jezelf.
Wil je je vaker gelukkig voelen met minder moeite? In deze Bundel bespreken we vijf vaardigheden die je kunt inzetten om geluk te vinden in jezelf.
Gebruik deze Bundel om geluk te cultiveren in een moeilijke periode, of om je bestaande geluksgevoel sterker te funderen.
Deze cursus ontving een gemiddelde waardering van 9,6 door duizenden deelnemers.
Reacties
Fijn weer Jelle,
Ik ben er zelf ook vaker tegenaan gelopen dat mensen graag luisterden naar gepolariseerde meningen of uitspraken uit mijn verleden. Nu ik dat nuanceer is het opeens niet meer zo grappig allemaal. Gelukkig kunnen mijn echte vrienden het juist des te meer waarderen dat het schreeuwerige en betweterige eraf is ;)
Bedankt voor de blog!
Complimenten Jelle. Ik volg je pas kort maar jij hebt echt wat te melden op een down to earth niet doorslaande manier. Aansprekend en begrijpelijk voor een grote massa. Zeer praktisch en logisch.
Jelle, jouw stukjes en boek :steeds leuker:zijn mooie bedragen aan een fijner wereld beeld.
Aaaah, Jelle ! Net wat ik nodig heb vandaag ! Het midden, de middenweg, de verschillende tinten grijs , dankjewel !
Els
L.s.
Wat een verademing dat dit nu bij velen binnenkomt en hopelijk blijft.
Het is precies zoals ik zelf al jaren probeer duidelijk te maken aan mensen.
Hartelijke groeten.
Wat een fijn artikel! Ik voel me vaak een saaie grijze muis omdat ik over veel dingen geen uitgesproken mening heb. Het ligt vaak zo genuanceerd. Dit laat me ook anders naar mezelf kijken, doet me goed!
Heel treffend artikel.
Mij is weleens verteld dat ik te ‘zwart-wit’ zou zijn.
Dat heb ik me wel aangetrokken.
Ik probeer tegenwoordig genuanceerder te zijn in mijn doen en laten.
Toch vind ik het vaak nog wel behoorlijk lastig.
Vooral om te kunnen relativeren.