Aan de slag Goed nieuws - de toekomst is nog niet geschreven

Jelle Hermus

Oprichter van soChicken en het Broednest. Jelle maakt een leuker leven graag zo simpel mogelijk. Hij is gepassioneerd over vooruitgang, duurzaamheid, reizen, technologie en broccoli.

“The more man meditates upon good thoughts,
the better will be his world and the world at large.”
Confucius

Wat zie je als je aan de toekomst denkt?

Denk er eens over na – wat zie jij als je aan de toekomst denkt? Als je 20, 30 of zelfs honderd jaar in de toekomst kijkt? Wat verwacht je van de koers van de mensheid, onze samenlevingen, technologie en de draagkracht van de planeet?

Als je bent zoals de meeste mensen dan zie je vooral een hoop chaos, onzekerheid en ellende. Dat is niet vreemd. Chaos, onzekerheid en ellende zijn precies de zaken die we op een dagelijkse basis naar ons hoofd krijgen geslingerd.

Het is één van de redenen dat ik al jaren pleit voor een nieuwsdieet. Nieuwsmedia zijn namelijk het meest succesvol wanneer ze veel kijkers trekken. En mensen komen niet in actie wanneer dingen goed gaan. Niemand wil op een dagelijkse basis zien hoeveel kinderen er niet zijn overleden aan diarree deze week. Of welke landen al driekwart eeuw prima samenleven in vrede.

We hoeven niet te zien welke vrouwen niet overleden tijdens de bevalling, welke kranen geen ziekmakend water tappen, op welke steden geen bommen zijn gegooid, welke mensen deze week niet zijn verkracht of vermoord en bij hoeveel evenementen géén aanslag plaatvond.

Waarom hoeven we al deze zaken niet te zien? Simpel: het zou overweldigend veel zijn.

Nieuws is alleen nieuwswaardig als het uitzonderlijk is. En in dat opzicht is het ontzettend fijn dat we zoveel ellende in het nieuws zien – want blijkbaar zijn deze zaken niet de norm.

Maar het kleurt wel ons beeld van de toekomst

Ja – al die ellende geeft ons het idee dat onze samenleving steeds slechter en slechter wordt om in te leven. En als het op onze verwachtingen over de toekomst aankomt wordt het niet veel beter. De meeste science-fiction films, series en videogames draaien om post-apocalyptische scenarios. Werelden waarin we onszelf kapot maakten, of waarin we worden afgemaakt door robots, bijzonder domme aliens of andere ellende.

En hoewel we heus wel weten dat dit soort fictie niet realitisch is, blijft de ellende toch een beetje rondzingen in ons hoofd. Want technologie ontwikkelt in een rap tempo, en geen individu kan het allemaal nog bijbenen. Met alle berichtgeving over hacks, privacy schending, kunstmatige intelligentie, klimaatverandering, biotech en andere ontwikkelingen wordt het niet moeilijk om alle ontwikkelingen samen te voegen tot een simpele conclusie over de toekomst: wat een ellende.

Maar terwijl we dat doen lijken we één klein detail uit het oog te verliezen.

De toekomst bestaat (nog) niet

Precies – de toekomst is nergens te bekennen behalve in onze gedachten. Om die reden ligt de toekomst nog helemaal open. Terwijl we het gevoel hebben dat de toekomst al in kannen en kruiken is, zijn we allemaal onderdeel van het verhaal wat we samen vertellen. Wij bepalen samen in welke wereld we willen leven.

En er is een andere grote valkuil waar we in trappen als we over de toekomst denken: we versimpelen de wereld teveel en vervallen in alles of niets denken.

We denken: de toekomst wordt geweldig óf ellendig. Terwijl de realiteit nooit zo werkt. Niets is helemaal geweldig of compleet ellendig. Dingen zijn altijd een combinatie van beide.

Realiteit is een grijze, complexe brij met allerlei kanten. De wereld is inherent complex en lijkt daardoor chaotisch. Wij kunnen bepalen welke kant we deze complexe brij op duwen met onze acties en met het verhaal dat we onszelf vertellen over de toekomst.

Hoe het allemaal anders kan uitpakken

De wereld verandert tegenwoordig zo snel dat het haast onmogelijk is om realistische voorspellingen te maken. Maar een ding is duidelijk, we zien van alles over het hoofd wanneer we het proberen.

Er zijn momenteel zoveel baanbrekende ontwikkelingen gaande dat we niet eens kunnen voorspellen wat elk van deze ontwikkelingen zal betekenen voor onze samenleving. Laat staan hoe deze ontwikkelingen elkaar zullen versterken op nieuwe manieren.

Denk aan: kunstmatige intelligentie, biotech, materiaalwetenschap, robotica, ruimtevaart, schone energie, autonome systemen, eco-restoration, etc.

Elk van deze gebieden staat op het punt om onze manier van leven te revolutionaliseren – maar ze komen niet één voor één. En hoewel technologie altijd gebruikt kan worden voor goed en slecht (dat geldt zowel voor een keukenmes als voor kunstmatige intelligentie) – leunen de ontwikkelingen wat mij betreft richting het dienen van de mensheid.

De apocalyptische ellendige toekomst is een optie, er zijn altijd mogelijkheden hoe we daar terecht kunnen komen door misbruik van technologie, ecologische achteruitgang en menselijk gedrag. Maar het is niet de meest reële optie, en het is ook niet de optie die je het gevoel geeft dat je uit bed wilt komen en aan de slag wilt gaan.

Het is tijd voor een nieuw verhaal

De wereld is groot, oneerlijk en complex. Niet goed of slecht, maar vol met van alles wat. En ik denk dat we onszelf een groot plezier doen als we onszelf een nieuw verhaal vertellen. Een verhaal over de toekomst dat niet alleen realistischer is dan de ellendige toekomst die ons wordt voorgehouden in nieuwsberichten en fictie. Maar een toekomst die ons hoop, inspiratie, vrijheid, duurzaamheid en ongekende nieuwe mogelijkheden biedt.

Om die wereld te realiseren moeten we uitzoeken wat we belangrijk vinden, en stappen zetten om vooruit te komen op die gebieden. Mensenrechten, dieren- en natuurrechten, gelijkwaardigheid, duurzaamheid, compassie, liefde, aandacht, technologie gebruiken voor behoud van leven – en overheden en het bedrijfsleven ter verantwoording roepen wanneer ze falen op deze fronten.

Ik denk dat we de volgende generatie (onze kinderen) willen inspireren en vertrouwen in de toekomst willen meegeven, in plaats van ze bang (laten) maken. Dat we de uitdagingen willen zien als problemen die we gaan oplossen. Dat we willen leren surfen op de alsmaar groeiende golf van verandering. En dat we onszelf niet moeten toestaan om weg te glijden in pessimisme en – in het ergste geval – een zelfgebouwde bunker gevuld met blikken kattenvoer.

De toekomst wordt zo mooi als wij hem samen maken. En er is genoeg te doen, maar we zijn ook met een heleboel. Je kunt ervoor wegrennen of je kunt de uitdaging omarmen en je leven gebruiken om vandaag iets beter te maken dan gisteren.

Breek jezelf los uit de waan van de dag en kijk wat verder vooruit – 30, 40 of zelfs honderd jaar in de toekomst. Waar wil je dat onze samenleving naartoe beweegt? Dat is de richting waarin jij je wilt bewegen.

Er zijn zoveel manieren om onze samenleving een klein beetje liefdevoller te maken. Zet vandaag je eerste stap, en zet er morgen weer eentje. Niet alleen bouw je zo mee aan een wereld gevuld met hoop, mogelijkheden en optimisme – het brengt je zelf ook een heleboel plezier en voldoening.

Ja maar…

Ik weet wat je bedoelt. Geen zorgen, hieronder heb ik meer informatie en tips voor je klaargezet. 😊

• Klimaatverandering – zo kun je hoopvol vooruit kijken (zie ook de interessante discussie in de reacties)
• Positief omgaan met klimaatverandering – 5 tips
• Mijn missie – waarom (en hoe) ik onze samenleving liefdevoller wil maken
• Omgaan met een onzekere toekomst – 4 tips
• Hoe jij een superheld wordt die de wereld mooier maakt

Wil je direct aan de slag om je leven te verbeteren en je slagkracht te vergroten zodat je meer kunt doorgeven aan je omgeving? Ga dan aan de slag met mijn boek Steeds leuker en de bijbehorende online cursus Opwaarts.

Hieronder nog twee boeken die ik kan aanraden als dit onderwerp je aanspreekt. 💪🏼

Positief omgaan met eco-anxiety

Maak je je regelmatig zorgen over de gezondheid van onze planeet? Je bent niet alleen.

In deze cursus onderzoeken we hoe we onze zorgen en stress rondom klimaatverandering en ecologische achteruitgang kunnen omzetten in iets positiefs.

Ontdek hoe je je kalmte terugvindt, je schuldgevoel achter je kunt laten en constructief aan de slag kunt gaan om de problemen stap voor stap aan te pakken. Vanuit liefde en compassie, in plaats van angst en paniek. 💛

Gratis deelnemen aan cursus

Hoe zit jij in je vel? Doe de gelukstest!

Ontdek hoe goed jij in je vel zit. Deze gratis test vertelt je in 2 minuten hoe gelukkig jij bent en welke stappen je kunt zetten om je leven leuker te maken.

Start de test