Terug naar de jaren 80 Mindful ouderschap - hoe digitaal minimalisme mij helpt een betere vader te zijn

Jelle Hermus

Oprichter van soChicken en het Broednest. Jelle maakt een leuker leven graag zo simpel mogelijk. Hij is gepassioneerd over vooruitgang, duurzaamheid, reizen, technologie en broccoli.

“Minimalists don’t mind missing out on small things;
what worries them much more is diminishing the
large things they already know for sure make a good life good.”
Cal Newport

Mindful ouderschap is bést een uitdaging

Ik ben snel verveeld heb ik gemerkt.

Daarin ben ik natuurlijk niet uniek en ik wist het al van mezelf. Maar Jake me weer zover had gekregen om met de houten treinbaan te spelen (hij is 4 jaar oud wanneer ik dit schrijf) terwijl ik echt liever iets anders deed merkte ik dat ik het toch lastig vond om tussendoor niet even ‘weg te duiken’ in mijn smartphone.

Het klinkt niet netjes en ik ben er ook niet blij mee. Maar mijn brein kon de saaiheid lastig verdragen en dwaalde constant af naar iets interessanters dan een houten treinbaan die ook nog eens wordt geregeerd door strenge en arbitraire peuterregels.

Niet het summum van mindful ouderschap – maar het is wat het is.

Tegelijkertijd zat het me niet lekker. Ik wil helemaal niet constant mijn smartphone checken, en al helemaal niet terwijl ik met mijn zoon speel. Tijd dus om wat gewoontes te doorbreken en meer mindfulness te ontwikkelen in het ouderschap.

Ik ben er nog geen ster in, maar de afgelopen tijd heb ik wél vooruitgang geboekt. Met name door digitaal minimalisme opnieuw te omarmen.

Digitaal minimalisme – beetje jaren ’80 in mijn dag

Laten we wel wezen, als mindfulness ontbreekt is dat meestal omdat mijn aandacht richting een scherm wordt getrokken.

Waarschijnlijk herken je het probleem.

Digitaal minimalisme is wat mij betreft heel simpel: ik haal wat van die goede-oude-jaren-’80 in mijn leven – zonder telefoongidsen maar mét de heerlijke muziek.

Ik stopte mijn iPhone figuurlijk terug in het doosje. Het doel? Van mijn slimme iPhone een dom hulpmiddel maken. Een hulpmiddel dat draait om mensen en gereedschappen, meer niet.

• Praten met ‘echte’ mensen is oké (zoals iMessage, FaceTime en bellen).
• Apps die me helpen een doel te bereiken zijn ook oké (zoals de rekenmachine, navigatie, takenbeheer en notities).
• Apps die ik gebruik om mezelf af te leiden van het moment zijn niet oké (zoals social media, nieuws, YouTube, Reddit, etc.).

Dus ik ging aan de slag om mijn iPhone iets meer richting een Nokia 3310 te halen, zonder dat verslavende Snake – uiteraard.

Hoe ik mijn iPhone dom maakte

Mijn smartphone frustraties brachten me terug bij het boek Digitaal minimalisme van Cal Newport dat ik enkele jaren geleden las.

Ik beoefen al strenge digitale hygiene sinds 2014 – omdat ik al snel zag dat mijn iPhone niet alléén maar leuk was. Maar Cal Newport’s aanpak is een stuk doortastender, en ik heb het nooit aangedurfd.

Maar weet je wat? Voor je kind doe je alles.

Dus ik begon met de digital detox challenge. Een periode van (minimaal) dertig dagen waarin ik mezelf uitdaag om zoveel mogelijk digitale afleidingen uit mijn leven te schrappen.

Je kunt het zo intens maken als je zelf wilt, en ik koos voor een vrij intense versie.

Dit zijn een aantal stappen die ik zette om mijn smartphone te transformeren van een venster naar de wereld tot een hippe rekenmachine waarmee ik zelfs kan bellen:

• Ik schakelde alle notificaties uit, behalve die van echte mensen die belangrijk voor me zijn.
• Alle groepsapps met meer dan vier mensen gingen volledig op stil.
• Ik verwijderde de apps die ik gebruik om mezelf af te leiden van het moment. Nieuws apps en social media apps stonden al niet op mijn iPhone. Reddit en YouTube zijn echter mijn guilty pleasures en het voelde verrassend (en beangstigend) lastig om ze te verwijderen – maar het is me gelukt. 💪🏼
• Ik blokkeerde afleidende websites via de app AdGuard. Dus geen nos.nl en andere nieuws sites, maar ook geen youtube.com of reddit.com.
• Ik maakte mijn homescreen lekker minimalistisch, zodat er weinig afleiding is. Alleen een widget, een mapje met alle messaging apps en de notities app.
• Als ik een andere app nodig heb, gebruik ik Spotlight – de zoekfunctie op de iPhone.
• Ik zette mijn iPhone zelfs op zwart/wit om het nog saaier te maken voor mezelf.
• Ik maakte een focus modus waarin ik alleen notificaties krijg van geselecteerde familieleden en vrienden, de rest komt wel op mijn startscherm maar zonder notificatie. Deze modus staat de hele dag aan.
• Van 20:00-08:00 gaat alles bovendien op stil, met uitzondering van herhaalde oproepen (voor als er een noodgeval is).
• Na een paar dagen merkte ik dat ik tóch afleiding zocht door dan maar allerlei zaken op te zoeken. En dat stoorde me, omdat het mijn experiment in de war gooit. Dus ik omarmde de nucleaire optie: ik ging door de instellingen voor ouderlijk toezicht, en zette Safari (de webbrowser op de iPhone) helemaal uit. Nu verzamel ik dingen die ik wil opzoeken in notities, zodat ik het later kan opzoeken op mijn Mac. In de praktijk blijkt die interesse er later vrijwel nooit te zijn. Deze stap is waarschijnlijk niet voor altijd, maar het is wel een geweldige manier om de iPhone definitief dom te maken en patronen te doorbreken.
• Als dit niet werkt, heb ik nog de optie om de code voor ouderlijk toezicht te laten instellen door Billy – zodat ik het niet kan wijzigen. Maar laten we hopen dat het voor nu goed genoeg is.

Maar hier stopt het natuurlijk niet, ik heb nog meer apparaten.

Dit zijn een aantal andere stappen die ik zette:

• Op mijn iPad schakelde ik alle notificaties uit, ruimde ik apps op, verwijderde ik afleidende apps én blokkeerde ik afleidende websites. Safari mag nog even blijven.
• Op mijn Apple Watch verwijderde ik onnodige apps en stelde ik notificaties zorgvuldig in zodat alleen geselecteerde mensen er direct doorheen komen.
• Ik merkte dat ik ineens héél veel interesse had in de YouTube app op onze Apple TV – dus die moest er ook aan geloven.
• Mijn MacBook is om op te werken, daar was ik iets minder streng. Ik schakelde een heleboel notificaties uit en ruimde apps op. Ik blokkeer er ook nieuws sites. Maar Reddit en YouTube zijn (vooralsnog) toegestaan, omdat ik die ook gebruik voor mijn werk. Ik zal niet zo snel met mijn MacBook op het toilet gaan zitten – maar wie weet.

Deze stappen resulteerden in véél meer innerlijke rust dan ik dacht. En het bracht me bij de volgende belangrijke stap: gewoon gaan leven.

In de kast – naast andere hulpmiddelen

Mijn iPhone is nu een saai hulpmiddel, gewoon een ding dat me helpt in mijn dagelijks leven. Dus ik leg hem in de kast en laat hem daar liggen totdat ik hem nodig heb.

En als ik hem gebruikt heb (bijvoorbeeld om muziek aan te zetten) leg ik hem weer terug.

Verder ga ik gewoon leven – zoals mensen dat vroeger deden.

Het tweede niveau is de iPhone in de kast laten liggen, zélfs als ik de deur uit ga.

Dit vind ik toch iets lastiger. Eén oplossing is om een dual simkaart te regelen, en die in zo’n gezellige kleine Nokia te stoppen voor deze momenten. Zo ben je toch bereikbaar buiten de deur, zonder smartphone.

Een tweede oplossing is een peperdure telefoon kopen (zoals deze) die speciaal voor dit doel zijn ontworpen. Lekker hipster, maar ook een beetje hysterisch naar mijn idee.

Ik vond zelf een andere oplossing.

Ik heb sinds een tijdje een Apple Watch met 4G. Zodra mijn iPhone en WiFi buiten bereik raken, schakelt hij automatisch over. Ik kan dan nog wel bellen, berichtjes dicteren, herinneringen zien, mijn boodschappenlijst bekijken, contactloos pinnen en als het écht moet ergens heen navigeren.

Kortom: ik ben bereikbaar en nog soort van onderdeel van de moderne wereld. Maar ik kan niet langer mijn tijd verstoken in de mindfulness Reddit – waarvan ik nu inmiddels de ironie zie.

Oké leuk – en wat levert het op?

Een paar bijzonder frustrerende dagen.

Want we hoeven er niet omheen te draaien – het ouderschap in de tropenjaren kent bést wat momenten waarop even gedachteloos swipen voelt als een godsgeschenk.

Bijvoorbeeld tijdens zo’n fase waarin je naast je kleine blijft zitten omdat hij anders niet wil slapen. Dat kan best een tijdje duren, en dat is dan best saai zonder smartphone.

Maar na die eerste frustratie merkte ik verrassende rust.

Ik heb bijvoorbeeld altijd te weinig tijd om te mediteren. Kijk eens aan – nu kan ik mindfulness beoefenen terwijl Jake in slaap valt!

Het leven voelt langzamer en de wereld voelt groter. Het voelt ook steeds vreemder dat ik zoveel tijd doorbracht met zo’n klein scherm in m’n hand.

Ik ben m’n iPhone ook steeds vaker kwijt – een teken van vooruitgang.

Keer op keer merk ik dat mijn brein ‘even’ iets wil checken, en steeds word ik begroet door een iPhone die nauwelijks interessanter is dan mijn staafmixer. En keer op keer herinnert dit me aan mijn voornemen om meer mindful te zijn.

Het doet me afvragen wat er nu ineens zo urgent is. En steeds kom ik tot dezelfde conclusie: ik ervaar een oncomfortabele emotie, en ik zoek afleiding.

Een emotie zoals:

• Verveling
• Onrust
• Angst
• Onzekerheid
• Ontevredenheid

Al die domme apparaten om me heen stimuleren me om gewoon ‘in de wereld’ te blijven, en even met die emotie te ‘zitten’.

Het is oncomfortabel, maar dat is het maar even. En dit gevoel werd al snel minder.

Wat me vooral opvalt is hoe er ‘meer leven’ lijkt te zijn.

Meer ruimte, meer tijd, meer aandacht. En ondanks dat ik nog regelmatig een terugval heb, worden het er steeds minder en wordt het verlangen naar al die ‘nieuwigheid’ steeds zwakker.

Ja – ik loop allerlei leuke dingen mis. Maar ik krijg er een heerlijk stukje jaren ’80 voor terug. En op dit moment voelt dat leuker dan mijn Reddit feed – maar wie weet waar dit me brengt.

En het ouderschap?

Niet verrassend – ik ben nog steeds verre van de mindful vader die ik ambieer te zijn.

Zonder afleiding wordt mindfulness eenvoudiger, maar niet vanzelfsprekend. Het blijkt ook geen magische oplossing tegen ongeduld.

Maar Jake, Sophie en ik zijn nu in ieder geval wél op dezelfde plek.

Als ik geen zin heb in die treinbaan ga ik even opruimen of iets anders doen in huis (uit het raam staren bijvoorbeeld, zoals mijn moeder deed toen ik klein was) – maar mijn aandacht verdwijnt niet langer in een digitaal vacuum.

Ik ‘ben’ er nog.

Dit is uiteraard niet de volledige gids naar mindful ouderschap. Het is wel een belangrijke voorwaarde en (in deze tijd) het grootste struikelblok voor de meeste mensen.

Digitaal minimalisme is misschien wel de belangrijkste eerste stap richting mindfulness in het algemeen.

Mijn experiment duurt voorlopig voort met verrassend veel plezier. Die webbrowser zal heus wel weer terugkeren op mijn iPhone, maar tot die tijd ben ik best tevreden met mijn bellende rekenmachine, en Jake met zijn iets minder afgeleide vader.

Besteed minder tijd op je smartphone

Heb je soms het gevoel dat je teveel tijd op je smartphone doorbrengt? In deze Bundel gaan we aan de slag met bewust smartphone gebruik zodat je je leven weer terug krijgt.

Besteed minder tijd achter je scherm en op social media, en meer tijd aan echt genieten van je leven.

Doe je ook mee?

Gratis deelnemen aan cursus

Hoe zit jij in je vel? Doe de gelukstest!

Ontdek hoe goed jij in je vel zit. Deze gratis test vertelt je in 2 minuten hoe gelukkig jij bent en welke stappen je kunt zetten om je leven leuker te maken.

Start de test