Waarom je geen schijt durft te hebben. De meest voorkomende oorzaken van weinig zelfvertrouwen

Joyce

Joyce schrijft voor soChicken artikelen over persoonlijke groei. Hierin deelt ze haar passie voor creativiteit en mentale ontwikkeling, waarmee ze lezers wil inspireren en motiveren.

Je onzekerheid herkennen

• “Ik denk niet dat ik het kan, doe jij het maar.”
• “Als ik deze afspraak afzeg, dan vindt die vriend mij vast niet meer aardig.”
• “Die jurk durf ik echt niet aan, daar ben ik veel te dik voor.”
• “Het maakt mij niet uit, zeg jij maar waar je zin in hebt.”

Klinken deze uitspraken je bekend in de oren? Dan is de kans groot dat je weinig zelfvertrouwen hebt.

Zelfvertrouwen bestaat uit twee onderdelen: zelfacceptatie en zelfeffectiviteit. Zelfacceptatie gaat om – het woord zegt het al – jezelf accepteren om wie je bent. Je vindt jezelf als mens waardevol, inclusief al je goede én minder goede kanten.

Bij zelfeffectiviteit draait het om vertrouwen hebben in je eigen kunnen. Je weet waar je goed in bent en hoe je jouw doelen kunt bereiken.

Als je jezelf niet waardevol vindt of als je denkt dat niet in staat bent om dingen voor elkaar te krijgen, dan is je zelfvertrouwen uit balans. Dit kan verschillende oorzaken hebben. In dit artikel bespreken we er een aantal die veel voorkomen.

1. Weinig zelfvertrouwen door gebeurtenissen in je jeugd

Zoals gezegd, zelfvertrouwen bouw je op. Dit begint in je kindertijd. Steeds wanneer je iets nieuws leert of ontdekt dat je ergens goed in bent, ontwikkel je zelfvertrouwen.

Het is daarbij belangrijk dat je leert dat het oké is om fouten te maken en dat je goed bent zoals je bent. Dit betekent dat ouders en leraren meer de nadruk leggen op het proces dan op het resultaat. Je krijgt genoeg zelfstandigheid om te ontdekken wie je bent en wat je kunt. Op je eigen manier en in je eigen tempo.

Krijg je dat vertrouwen niet – of word je steeds vergeleken met broertjes, zusjes of klasgenootjes – dan kan dat een negatief effect hebben op de ontwikkeling van je zelfvertrouwen.

Sommige kinderen zijn hier gevoeliger voor dan andere kinderen. Als je van nature al verlegen bent en je krijgt niet de positieve feedback die je nodig hebt, dan kan dat ervoor zorgen dat je jezelf terugtrekt – en minder weerbaar wordt.

Andere kinderen merken dit natuurlijk ook, waardoor de kans groter is dat je gepest wordt. Je kunt je voorstellen dat je zelfvertrouwen hierdoor nóg meer daalt. Het één versterkt het ander op die manier.

2. Persoonlijke eigenschappen die een rol spelen

Bepaalde persoonlijke eigenschappen maken het lastiger om een gezond zelfvertrouwen te ontwikkelen. Je kunt denken aan:

• Perfectionistisch zijn, waardoor je de lat vaak veel te hoog legt voor jezelf.
• Verlegen zijn en moeite hebben om contact te maken met anderen.
• Behulpzaam zijn naar anderen, maar niet voor jezelf opkomen.
• Behoudend zijn, waardoor je niet snel iets nieuws onderneemt en dus ook weinig positieve ervaringen opdoet en nieuwe talenten ontwikkelt.
• Gevoelig zijn. Als je heel gevoelig bent voor je omgeving en kritiek van anderen, dan kan dit je remmen in je eigen ontwikkeling en het opbouwen van zelfvertrouwen.
• Compensatiedrag hebben. Je hebt het gevoel dat je iets moet bewijzen. Je doet jezelf veel zelfverzekerder voor dan je bent. Je speelt als het ware een rol.
• Makkelijk te beïnvloeden zijn. Je laat je zelfvertrouwen afhangen van de mening van anderen en volgt niet je eigen hart.
• Bescheiden zijn en je eigen successen wegcijferen.
• De neiging hebben om alles te overdenken. Hierdoor kun je veel gaan piekeren en zie je het glas eerder als half leeg dan half vol.
• Overhaaste conclusies trekken, waardoor je snel kunt denken dat iemand je niet aardig vindt terwijl diegene misschien gewoon een rotdag heeft.

Bij dit soort eigenschappen is het vaak lastig te bepalen wat de oorzaak en wat het gevolg is van weinig zelfvertrouwen.

Als je bijvoorbeeld altijd je uiterste best doet om anderen te plezieren en taken perfect uit te voeren, dan kun je jezelf al snel een mislukkeling voelen als dat een keer niet lukt. Hierdoor kun jij je de volgende keer nóg onzekerder voelen. Waardoor je in een vicieuze cirkel terechtkomt.

Terwijl een ander met meer zelfvertrouwen zijn schouders ophaalt en denkt: “Ik heb mijn best gedaan, volgende keer beter.”

3. Praktische oorzaken van weinig zelfvertrouwen

Er zijn ook oorzaken die buiten jezelf liggen, die kunnen zorgen voor weinig zelfvertrouwen. Als je bijvoorbeeld ziek bent of een beperking hebt, dan kan het lastig zijn om je plek in de maatschappij te vinden.

Je hebt het idee dat anderen altijd eerst de ziekte of beperking zien en dan pas jou als persoon. Daarnaast vind je het misschien lastig om hulp te vragen. Of je hebt het idee dat je niet (meer) kunt voldoen aan het schoonheidsideaal.

Ook een leerstoornis, adhd, een autismespectrumstoornis of psychische aandoening, kan ervoor zorgen dat je jezelf minderwaardig voelt. Wat dus totale onzin is!

Je kunt ook weinig zelfvertrouwen hebben door sociale oorzaken zoals armoede, werkloosheid, problemen in het gezin of een beperkte vriendenkring. In dit soort gevallen is het vaak fijn als een vertrouwenspersoon, coach of maatschappelijk werker je verder kan helpen.

4.  Je vergelijkt jezelf constant met anderen

Een laatste belangrijke oorzaak voor weinig zelfvertrouwen is de neiging om jezelf constant met anderen te vergelijken. Ik betrap mezelf er ook wel eens op.

De mooie plaatjes op Instagram zijn killing wat dat betreft. Er is altijd wel iemand knapper, slimmer of succesvoller. Juist op de momenten dat ik niet goed in mijn vel zit, ben ik daar extra gevoelig voor.

En ik ben niet de enige. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat social media kunnen zorgen voor een verstoord zelfbeeld. Met andere woorden: je vergelijkt jezelf met een illusie.

Op die perfecte vakantiefoto zie jij namelijk niet de weggewerkte vetrolletjes, de geïrriteerde partner op de achtergrond, de smerige badkamer in het hotel en die nare oorontsteking waar ze al dagen last van heeft.

Ook in het dagelijks leven heeft het geen zin om jezelf constant met anderen te vergelijken. Je focust daarbij namelijk op maar een paar punten, terwijl ieder mens een totaalpakket is met eigen talenten, zwakheden en ervaringen.

Het is de kunst om uit te zoeken waar jíj goed in bent en wat jij wilt doen met je leven. Je eigen pad bewandelen geeft uiteindelijk veel meer voldoening dan jezelf constant vergelijken met anderen.

Je bent goed genoeg – echt

Wil je ook werken aan het opbouwen van je zelfvertrouwen? In onze populaire cursus laat ik je zien hoe je dit voor elkaar krijgt in kleine, alledaagse stappen.

Vergroot je zelfacceptatie en je zelfvertrouwen en kom dichter bij jezelf.

Lees meer en schrijf je direct in…

Hoe zit jij in je vel? Doe de gelukstest!

Ontdek hoe goed jij in je vel zit. Deze gratis test vertelt je in 2 minuten hoe gelukkig jij bent en welke stappen je kunt zetten om je leven leuker te maken.

Start de test