“Beware of little expenses;
a small leak will sink a great ship.”
Benjamin Franklin
Goede geldgewoontes – meer financiële vrijheid
Als het aankomt op financiële vrijheid is het niet zo belangrijk hoeveel geld je verdient. Het draait meer om hoeveel geld je overhoudt.
Ik ben bijvoorbeeld meer gaan verdienen naarmate soChicken en het Broednest de afgelopen jaren verder groeiden. Ik had ervoor kunnen kiezen om deze extra inkomsten te gebruiken om veel luxer te gaan leven. In plaats daarvan hebben we ons best gedaan om onze levensstijl niet te laten meegroeien met het inkomen.
Ja – uiteindelijk zijn we groter gaan wonen, elektrisch gaan rijden, hebben we enorme inflatie meegemaakt en vormen we inmiddels – heel gezellig – een gezin van vier. Dus de kosten zijn behoorlijk gestegen. Maar we leven nog steeds beneden onze stand, en dat is voor ons het meest belangrijk.
Waarom? Omdat dit ervoor zorgt dat we kunnen blijven sparen, waardoor onze financiële vrijheid kan blijven groeien. Zo kan ik uiteindelijk bijvoorbeeld ooit stoppen (of minderen) met werken als ik dat wil én zijn we ondertussen vrij van geldzorgen.
Goede geldgewoontes maken je vrijer – maar het tegenovergestelde is ook waar. Iedereen heeft wel een paar minder goede geldgewoontes die op de lange termijn hun financiële vrijheid verminderen.
In dit artikel deel ik 19 veelvoorkomende verraderlijke geldgewoontes die je arm maken én houden. Welke van deze geldgewoontes herken jij bij jezelf?
1. Leven zonder spaarbuffer
Leven zonder spaargeld is verrassend kostbaar, op verschillende manieren:
- Je ervaart meer stress, omdat je ieder moment in de problemen kunt komen.
- Je bent geneigd om meer verzekeringen af te sluiten (zoals een smartphone verzekering) omdat je het risico zelf niet kunt dragen.
- Je bent eerder geneigd om geld te lenen en/of producten op afbetaling te kopen waardoor je veel geld betaalt aan rente.
- Je bent wellicht vaker afhankelijk van dierbaren, met het risico dat dit jullie relatie negatief beïnvloedt.
- Je bent eerder geneigd om producten te leasen of huren, terwijl dit op de lange termijn duurder uitpakt.
- Je bent veel afhankelijker van je inkomen, waardoor je een beklemmend gevoel kan krijgen wanneer je het bijvoorbeeld niet naar je zin hebt op je werk.
- Je ervaart wellicht oncomfortabele situaties wanneer je plotseling geld nodig hebt, bijvoorbeeld voor een vrijgezellenfeest of weekendje weg met vrienden.
- Je bent soms ongewenst meer tijd kwijt omdat je noodgedwongen op zoek moet naar goedkopere oplossingen of moet wachten tot je inkomen gestort wordt.
- Je hebt minder geld beschikbaar om te investeren in geldbesparingen. Denk aan je huis isoleren, zonnepanelen installeren of dure verbruiksproducten groter inkopen met korting. Hierdoor zijn je maandlasten onnodig hoog.
- Het wordt lastiger om te investeren in goede producten die langer meegaan, waardoor je geneigd bent om steeds ‘goedkope rommel’ te kopen en uiteindelijk duurder uit bent.
Een gezonde spaarbuffer maakt alles beter. Zie het als een investering in je eigen levenskwaliteit.
Zoek uit hoeveel geld je per maand nodig hebt om rond te komen. Als je bijvoorbeeld zes keer je maandelijkse uitgaven hebt gespaard, kun je een half jaar blijven leven zoals je nu doet zonder inkomen – en nog langer als je een uitkering ontvangt of je uitgaven verder verlaagt.
2. Geen zicht houden op je uitgaven
Het is waarschijnlijk niet nodig om elke dag je rekening te checken, maar het is wel belangrijk dat je zicht houdt op je uitgaven.
Gelukkig is dat tegenwoordig makkelijker dan ooit. De meeste bankieren apps hebben een manier om snel inzichtelijk te maken waar je je geld aan uitgeeft. Dit maandelijks checken kan al voldoende zijn om een vinger aan de pols te houden.
Als je het iets serieuzer wilt aanpakken kun je ook werken met een begroting of budget, waarbij je je geldstromen veel bewuster beheert voor maximaal resultaat.
3. Onnodig goed verzekerd zijn
Als het risico klein is, en je het prima zelf kunt dragen vanwege je eigen spaarbuffer, is het vrijwel altijd goedkoper om iets niet te verzekeren.
Ik wil het financiële risico van een afgebrand huis niet dragen. Maar een kapotte smartphone kan ik prima zelf vervangen door hetzelfde model, desnoods via tweedehands.
Ik ontdekte ooit met een vriendin dat zij hun 15 jaar oude Opel Corsa all-risk hadden verzekerd. Dat kostte ze best veel geld, terwijl de auto zelf helemaal niet zoveel waard was.
Nederlanders zijn dol op verzekeringen – we snakken naar die zekerheid. Vaak zijn we zelfs dubbel verzekerd voor bepaalde voorvallen! Tegelijkertijd heeft dat gevoel van zekerheid best een hoge prijs.
Hoe groter je spaarbuffer, des te kritischer je kunt worden met verzekeringen.
4. Slecht verzekerd zijn
Je kunt natuurlijk ook doorslaan en te slecht verzekerd zijn.
Wij hebben hier toevallig twee voorbeelden van. Toen Jake in ons leven kwam, hadden we een reis geboekt met vrienden naar Libanon – maar we hadden geen annuleringsverzekering. We hebben deze hele reis moeten annuleren en slechts een klein bedrag teruggekregen.
Hetzelfde gebeurde toen Sophie in ons leven kwam met een reis naar Bali.
Als gezin boeken we duurdere reizen én reserveren we meer accommodaties vooraf. Voor onze volgende reizen hebben we dus maar een doorlopende annuleringsverzekering afgesloten om (mogelijk) een paarduizend euro te besparen in de toekomst.
5. Niet nadenken over je pensioen (zeker voor ZZPers)
Dit geldt voor iedereen, maar is extra belangrijk voor ondernemers en ZZPers. Ik werk vaak op een leuke flexwerkplek in Delft en spreek regelmatig mensen die al richting de 40 gaan en helemaal niets hebben geregeld voor hun pensioen.
Ik vind dat geen goed idee.
Niet alleen kun je belastingvrij sparen voor je pensioen – hoe eerder je begint, des te beter je er later bij zit.
We weten niet wat de toekomst brengt, maar een goede AOW is geen keiharde garantie. In dertig jaar kan er een hoop veranderen. Nu zijn er sowieso geen garanties in het leven, maar door te sparen voor je pensioen vergroot je wel je kansen op een comfortabele oude dag.
Bovendien geeft het je opties. Wellicht wil je een paar jaar overbruggen omdat je eerder met pensioen wilt, of kies je ervoor om langer door te werken om later een hoger pensioen te laten uitkeren.
6. Impulsaankopen doen
Impulsaankopen kunnen je financiële vrijheid behoorlijk belemmeren. Zelf heb ik in mijn herinneringen app een ‘Shopping wachtlijst’ gemaakt. Als ik iets graag wil kopen wat ik technisch gezien niet echt nodig heb, zet ik het op deze lijst en laat ik het 30 dagen met rust.
Vaak denk ik er niet meer aan en koop ik het product helemaal niet, dat bespaart veel geld! Soms wil ik het nog steeds en koop ik het alsnog.
Worstel jij met impulsaankopen?
Praktische gids om impulsaankopen te voorkomen – deel 1
7. Weinig rente krijgen of geen rendement maken
Ik spraak laatst iemand die al jarenlang spaart, en een hele smak geld gewoon op een spaarrekening had staan waar hij nauwelijks rente over kreeg. Dit bedrag werd in die periode (met lage rente en hoge inflatie) ruim €20.000 minder waard.
Best heftig.
Zelf zet ik mijn spaargeld graag aan het werk door te beleggen in brede indexfondsen. Het is ook mogelijk om je geld (deels) te parkeren op een spaarrekening die betere rente biedt of het tijdelijk vast te laten zetten in een spaardeposito tegen nog hogere rente.
Tip: Spreid je geld bij verschillende banken binnen de EU zodat je binnen het depositogarantiestelsel valt. Elke EU lidstaat moet (in 2023) minimaal €100.000 vergoeden in het geval een bank omvalt.
8. Overbodige luxeproducten kopen
Terwijl ik dit schrijf is een cappuccino bij Starbucks maarliefst €4,25. Ik vond het best schrikken. En dit zal ongetwijfeld nog verder stijgen!
Stel je eens voor dat je vier dagen op weg naar je werk zo’n koffie aanschaft. Het went snel en je hebt al gauw niet meer door dat je zo’n duizend euro per jaar overhandigt aan de koffieketen.
Het is heel waardevol om te onderzoeken hoeveel luxeproducten je onnodig aanschaft.
- Ben je lid van meerdere streamingdiensten die je nauwelijks gebruikt?
- Gebruik je dure maaltijd diensten terwijl je zelf ook wel een paar recepten kunt selecteren en wat boodschappen kunt bestellen?
- Kook je steeds met prijzige verspakketten terwijl je ook zelf wel een pasta in elkaar kunt draaien?
- Heb je dat uitgebreide internet en tv pakket echt nodig?
- Heb je echt een abonnementje nodig voor je slimme deurbel?
Loop eens kritisch door je bank app heen, en noteer de uitgaven die niet echt essentieel zijn. Probeer ze te schrappen of te verminderen.
Lees ook: 11 manieren waarop ik onwijs veel geld bespaar
7. Weinig zelf koken
Voor een paar euro maak je in een halfuurtje een pan knettergezonde, voedzame én lekkere linzensoep waar je 8 porties uit haalt.
Voorgesneden groenten zijn vaak bijna 2x zo duur als de ongesneden varianten. Een verspakket of een HelloFresh maaltijd kost al snel €5-8 per persoon. Als je eten bestelt besteed je al snel €10-15 per persoon. En als je ergens een hapje gaat eten ben je vaak een paar tientjes per persoon kwijt.
Zelf koken is vrijwel altijd véél goedkoper, zeker als je gerechten selecteert met betaalbare (seizoensgebonden) ingrediënten. Voor iedere €1 die je bespaart op een maaltijd, bespaar je er €365 per jaar!
Soms is een beetje gemak natuurlijk meer dan welkom. Maar blijf op je hoede, want gemak went snel en de kosten lopen razendsnel op.
Besparen op de dure boodschappen – 15 ongebruikelijke tips
8. Alles nieuw kopen
Tweedehands kopen kost vaak iets meer tijd, maar kan een hoop opleveren.
Ik sla mezelf regelmatig voor mijn kop wanneer ik een product verkoop in goede staat voor een fractie van wat ik ervoor betaald heb. Dan denk ik: “die mensen zijn slimmer dan ik!”
Steeds vaker koop ik producten daarom tweedehands.
- Een product verliest direct een heleboel waarde wanneer het ‘niet nieuw’ meer is, zelfs al is het maar een week oud.
- Kijk eens naar de producten die je nu in je leven hebt. Je hebt ze misschien nieuw gekocht, maar inmiddels zijn ze ‘gebruikt’. Doet dit af aan de waarde van het product? Vaak niet.
- Veel producten houden hun waarde goed vast als je er netjes mee omgaat. Dat betekent dat je ze vaak voor grofweg hetzelfde bedrag weer kunt doorverkopen! In de praktijk ‘leen’ je op deze manier spullen van de marktplaats – je kunt sommige producten bijna gratis gebruiken!
Is garantie belangrijk voor je? Overweeg dan om ‘refurbished’ producten te kopen. Je krijgt dan garantie en een factuur, maar bespaart nog steeds een berg geld.
9. Waardevolle ongebruikte spullen niet verkopen
Het is zo makkelijk: je nieuwe smartphone komt binnen, en je oude smartphone verdwijnt in een kastje.
Eerst als ‘backup’, want stel je voor dat je nieuwe smartphone kapot gaat. En later blijft hij daar liggen omdat je druk bent en je smartphone verkopen ‘gedoe’ is.
Ondertussen wordt die waardevolle smartphone steeds minder waard, tot je hem uiteindelijk na een paar jaar aanbiedt voor recycling.
Je doet er goed aan om waardevolle producten die je niet meer gebruikt direct te verkopen. Het is soms gedoe, maar het kan je enorm veel geld opleveren.
10. Geen loonsverhoging durven vragen
Niet elke werkgever geeft je uit eigen beweging een loonsverhoging. Werknemers die vragen worden vaak juist niet overgeslagen!
Als je denkt dat je loonsverhoging verdient vanwege inflatie of omdat je meer waarde toevoegt aan de organisatie: vraag er dan om. Bereid je goed voor, zoek uit wat je kunt vragen, kom met een goede onderbouwing en zet de stap – wie weet wat er mogelijk is!
11. Geld lenen voor luxegoederen
Geld lenen om te investeren is één ding – geld lenen voor luxegoederen is vrijwel altijd een slecht plan.
Als je die hippe zelfrijdende auto niet kunt betalen, koop dan gewoon een goedkopere auto en bestuur hem lekker zelf. En als je je de nieuwste iPhone Pro Max Plus Mega Amazing niet kunt veroorloven, kies dan niet voor een afbetalingsregeling maar ga voor een goedkoper (of tweedehands) model.
Geld lenen kost geld, en die kosten tikken aan. Leningen voor luxegoederen hanteren altijd hoge rentes, waardoor die producten extra duur worden. Bovendien maken ze je actief minder vrij, omdat je voor lange tijd vast zit aan afbetalingen.
Als vrijheid je doel is: zorg voor zo min mogelijk schulden en vermijd dit soort leningen waar mogelijk.
12. Geld spenderen om anderen te imponeren
Wil je een luxe product aanschaffen? Vraag je dan eerst af voor wie je dat doet.
Doe je het echt om je eigen leven beter te maken, of houd je je vooral bezig met anderen? Hoop je dat anderen beter over je zullen denken, dat jij zult stijgen in aanzien?
Let dan goed op. Want primair geld uitgeven om je status te verhogen is een bodemloze put. Het is ontzettend duur om er rijk en succesvol uit te zien. Anderen zullen misschien jaloers op je zijn, maar jij zit ondertussen gevangen in een levensstijl die je financiële vrijheid vermindert.
13. Uitgaven doen die een neerwaartse spiraal veroorzaken
Bepaalde aankopen zijn van zichzelf duur, maar leiden ook nog eens tot een neerwaartse kostenspiraal:
- Roken is duur én vermindert je gezondheid en levensduur, waardoor je allerlei andere kosten kunt verwachten.
- Een zeiljacht aanschaffen is al prijzig. Maar het onderhoud, liggeld, verzekering en brandstof maken het ontzettend duur.
- Een groter huis is duur in de aanschaf, en ook hier betaal je extra voor onderhoud, meubels, verzekering en belasting.
- Een jacuzzi in de tuin is al prijzig maar de energierekening is pas echt schrikbarend.
- Verhuizen naar een duurdere wijk leidt vaak tot meer vermogende buren met dure gewoontes. Voor je het weet probeer je je aan hen te conformeren, en schenk je flessen wijn van meer dan €25 op de borrel.
- Beginnen met een dure hobby kan een waterval aan kosten veroorzaken.
Wees je altijd bewust van de kosten die volgen op een uitgave.
Lees ook: Geen Porsche kopen en de neerwaartse spiraal van luxe
14. Te laat betalen
Betaal rekeningen op tijd. Laat betalen zorgt niet alleen voor stress, het leidt ook tot een hoop gedoe én hoge kosten.
Dus maak die blauwe enveloppen direct open. Betaal facturen zodra je ze binnenkrijgt. Het geld is niet van jou, dus gooi het zo snel mogelijk over de schutting – dan is het maar achter de rug.
Wanneer je een gezonde spaarbuffer hebt, heb je nooit meer een reden om te laat te betalen. Dat scheelt onnodige kosten en spannende brieven van incassobureau’s.
15. Leningen onnodig lang laten lopen
Veel mensen hebben zowel een spaarrekening als een of meerdere lopende leningen. Aan de ene kant kan het logisch voelen (je spaart voor een vakantie), aan de andere kant is dit een geweldige manier om jezelf steeds dieper in de nesten te werken.
Betaal een lening af zodra het redelijkerwijs kan. Op de middellange termijn verlaag je hiermee je maandlasten, op de lange termijn bespaar je enorm veel geld aan rente.
16. Rood staan
Rood staan is duur en onnodig wanneer je een gezonde spaarbuffer hebt opgebouwd. Wanneer je beneden je stand leeft is er geen reden meer om rood te staan.
Sterker nog – zodra wij onze spaarbuffer hadden opgebouwd heb ik ‘rood staan’ opgezegd. Ik kan al meer dan 15 jaar niet rood staan. Hiermee heb ik een comfortabele (maar dure) uitvlucht geblokkeerd, waardoor ik beter oplet om niet in de problemen te komen.
17. Gokken of speculatief beleggen
Dat die vage kennis in twee weken miljonair is geworden met crypto, wil niet zeggen dat het slim is om hetzelfde te doen. En als je geld bent verloren met online gokken, is het verstandig om je verlies te nemen en direct te stoppen – het geld proberen terug te winnen is het risico niet waard.
Worstel je met gokverslaving? Je eerste stap naar herstel is simpel, ga langs je huisarts voor een doorverwijzing. Verslavingszorg is inbegrepen in de basisverzekering.
18. Beleggingen verkopen in paniek
Heb je belegd in goed gespreide indexfondsen? Trap dan niet in de val om je beleggingen te verkopen uit paniek.
Ja – de waarde van je beleggingen kan flink schommelen. En tijdens flinke economische klappen (zoals tijdens de eerste corona lockdowns) kan je portfolio in korte tijd wel 25% of meer minder waard worden. Maar voordat je verkoopt, onthoud dit: je pakt pas verlies als je verkoopt.
Als je op zo’n moment niet verkoopt, geef je je portfolio de kans om te herstellen. Had je bijvoorbeeld al je aandelen verkocht tijdens de corona crash, dan had je al het verlies gepakt en was je het enorme herstel dat hierop volgde volledig misgelopen.
Dat wil niet zeggen dat je nooit moet verkopen. Het wil vooral zeggen dat het kan lonen om jezelf te kalmeren en gedegen advies in te winnen.
19. Je eigenwaarde koppelen aan je bezittingen
Het is heel menselijk om je eigenwaarde (voor een deel) te koppelen aan je bezittingen. Je mooie, zorgvuldig gekozen spullen zeggen iets over jouw waarden, karakter en status in de wereld.
Tegelijkertijd is het belangrijk dat je beseft dat het ook maar ‘gewoon spullen’ zijn. Jij bent waardevol, los van wat je bezit. Je bent waardevol als je een binnenzwembad in huis hebt en je bent waardevol als je moet sparen voor een opblaasbadje op het balkon.
Je kunt véél geld besparen als je dit inziet en in de praktijk brengt.
Wil je je status verhogen zonder veel geld uit te geven? Bewandel dan andere wegen. Bijvoorbeeld door mensen te helpen en betekenisvol bij te dragen aan de samenleving.
Nooit meer geldzorgen
Voor het Broednest ontwikkelde ik de Stuwdamtheorie – een manier om je geld te beheren waardoor je nooit meer geldstress kunt ervaren.
Bovendien vind je in het Broednest een praktisch actieplan richting financiële vrijheid én handige betaalbare, gezonde weekmenu’s inclusief boodschappenlijsten.
Wil je ook aan de slag? Je kunt het Broednest nu gratis proberen!
Bouw een goed leven met je geld
Op welke manier kun je je geld het beste beheren om je levenskwaliteit te ondersteunen? In deze Bundel zoeken we het uit.
Ontdek de kracht van de stuwdamtheorie en leer over de magie van het ontkoppelen van je inkomen. Verander je band met geld en gebruik het om je levenskwaliteit te vergroten in kleine, praktische stappen.
Reken af met geldzorgen, zodat je je aandacht kunt richten op zaken die je wel blij maken.
Deze cursus ontving een gemiddelde waardering van 9,2 door duizenden deelnemers.
Reacties
Goede punten Jelle! Er is er wel eentje waar ik een kanttekening wil maken. Voedsel kopen en bereiden. Voor een gezin van vier,zoals jullie kan het inderdaad goed uit om zelf from scratch te koken. Voor een alleenstaande gaat die vlieger niet zo goed op. Of je veroordeeld jezelf tot de aanschaf van een grote vriezer met alle bijkomende kosten van dien of je eet vaak maar 2 verschillende maaltijden per week. Ook de verpakkingen zijn vaak zo groot dat je best veel verspilling hebt. In dit geval kan een maaltijd bezorgdienst goedkoper zijn en verspilling tegengaan. Minimaal moet je 3 maaltijden voor 2 personen per week bestellen en daar kom je als single goed doorheen met toch voldoende variatie en geen noodzaak voor een grote vriezer.
Wat ik de laatste jaren doe is vooraf geld sparen. Vroeger probeerde ik eind van de maand als ik wat overhield. Dat werkt dus niet. Vooraf geld wegleggen zodat je wat minder te besteden hebt werkt veel beter.
Goede punten Jelle! En als aanvulling op het uitstellen van wensen: ik koop alleen die spullen, bijv kleding, die een rapportcijfer 9 of hoger krijgen. Dat bespaart veel geld, want ik koop geen spullen meer die ‘wel aardig zijn’. Valkuil: ook in de uitverkoop moet ik mij aan de 9+ regel houden, want dan worden er meer spullen verleidelijk! Voordeel: alleen maar echt leuke kleding in mijn kast, dus altijd iets om aan te trekken; dus minder shop-tripjes en minder geld uitgeven aan kleding die snel naar de kringloop gaat, want 9+ kleding houd ik graag zelf.
‘Pay yourself first’ had ik (net als Noortje nu), al jong door. Daardoor kan ik nu op mijn 59ste financieel onafhankelijk leven. Het idee is simpel: direct als je salaris ontvangt maak je met een automatisch overschrijving 10% van je inkomen over naar een spaarrekening. Het geld ga je niet missen, want ‘het is er niet meer’ en in de loop van de tijd loopt het aardig op. Ik was er zo enthousiast over dat ik na een tijdje niet 10% van mijn Inkomen deed, maar (ik ben zzp-er) zelfs 10% van mijn omzet. Vervroegde aflossingen op de hypotheek van huis en bedrijfspand deden de rest. Ik kan het iedereen aanraden. Je kan niet vroeg genoeg beginnen.